Beschermt het stimulerende middel koffie tegen prostaatkanker?

Prostaatkanker bij mannen:

In onze contreien is prostaatkanker de meest voorkomende kanker bij mannen en de op één na meest voorkomende tumorziekte met dodelijke afloop, aangezien elk jaar ongeveer 60.000 mannen deze kwaadaardige tumor ontwikkelen. De gemiddelde leeftijd van het kwaadaardige gezwel in de prostaatklier (prostaat) is 70 jaar, hoewel het zelden voorkomt dat het carcinoom voor de leeftijd van 50 jaar ontstaat. De prostaat maakt deel uit van de mannelijke voortplantingsorganen en heeft als belangrijkste functie de productie van een afscheiding die tijdens de ejaculatie aan het zaadvocht wordt toegevoegd. Het enzym prostaatspecifiek antigeen (afgekort PSA) maakt deel uit van deze afscheiding en verdunt de zaadvloeistof.

Een gevaarlijke factor van het carcinoom is dat er in het begin meestal geen symptomen te herkennen zijn en dat er in het verdere verloop aspecifieke klachten kunnen optreden zoals pijn bij het plassen of bloed in de urine.

Heeft koffie een antioxiderende werking?

Naast de alkaloïde cafeïne bevat koffie verschillende andere stoffen, waaronder enkele met ontstekingsremmende en antioxiderende effecten. Zogenaamde antioxidanten (d.w.z. radicaalvangers) zijn ook te vinden in groenten en fruit.

In het verleden is reeds onderzoek gedaan naar de gunstige effecten van koffie op de menselijke stofwisseling. Naast de antioxiderende werking zou koffie ook een positief effect kunnen hebben op de bloedsuikerspiegel, omdat het stimulerende middel de insulineconcentratie verlaagt en de "insuline-achtige groeifactor 1 (afgekort IGF-1)", die momenteel wordt besproken als een groeifactor bij carcinogenese.

Wisselende resultaten:

Al 10 jaar geleden concludeerden epidemiologen van de Harvard School of Public Health dat mannen die 6 of meer kopjes per dag dronken in vergelijking met mannen die geen koffie dronken het risico op ziekte met 18% verminderden. Daarentegen zijn er andere studies geweest die koffieconsumptie juist in verband hebben gebracht met een verhoogd risico op ziekten. In een in 2020 gepubliceerde metastudie van de Shenyang Medical University in China zijn nu de gegevens van in totaal 16 cohortstudies (waaronder de Harvard-studie) onderzocht. Er werden 1.081.586 mannen geëvalueerd, van wie er 57.732 prostaatkanker hadden.

De criteria voor de studies waren als volgt:

• Voor de studie moest gebruik worden gemaakt van een longitudinale opzet of een case-control-opzet genest binnen een cohortstudie.
• Het koffieverbruik werd bepaald aan de hand van zelfgerapporteerde voedingsverslagen of voedseldagboeken over de opgenomen hoeveelheden of de frequentiemetingen.
• Prostaatkanker moest worden gerapporteerd als een resultaat van belang in de studie. Prostaatkanker werd in de studie gedefinieerd aan de hand van een klinische diagnose, een diagnose van een arts, een medisch dossier of een zelfrapportage.
• De studie moet risicoratio-schattingen geven met betrouwbaarheidsintervallen (afgekort CI's) of standaardfouten voor het verband tussen koffieconsumptie en het risico van prostaatkanker. De CI geeft het bereik aan dat, met een zekere waarschijnlijkheid, de parameter van een verdeling een willekeurige variabele omvat. Indien meer dan één studie bij dezelfde populatie werd uitgevoerd, werden de rapporten met minder bruikbare informatie uitgesloten.

De studieresultaten varieerden van een daling van het ziekterisico met 53% tot een stijging met 42%. De metastudie vond een licht beschermend effect. Hieruit blijkt dat mannen die vaker koffie drinken, tot 9% minder kans hebben op prostaatkanker. Gezien de inconsistentie in de studies moet dit resultaat echter met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.

Lineaire dosis-respons relatie:

Volgens deze epidemiologische studie kan echter een lineaire dosis-responsrelatie worden aangetoond. Volgens deze gegevens zou het risico op prostaatkanker met ongeveer 1% kunnen worden verminderd met elke dagelijkse kop koffie. Volgens de studie komen lever-, colon- en borstkanker ook minder vaak voor dan bij niet-koffiedrinkers. Vanwege de over het geheel genomen geringe risicovermindering zijn koffiedrinkers in principe niet beschermd tegen kanker.

Conclusie:

De metastudie suggereert dat een verhoogde koffieconsumptie in verband kan worden gebracht met een risicovermindering voor prostaatkanker. In ieder geval is verder onderzoek nodig om een duidelijk oorzakelijk verband te kunnen vaststellen. Als deze veronderstelling vervolgens wordt bewezen, zou deze bevinding voor veel mannen een sterke aanmoediging zijn om koffie te drinken om het risico op prostaatkanker te verminderen.