Helpt de kangoeroe methode bij de overlevingskans van te vroeg geborenen?

Vroeggeboorte:

Een kind wordt prematuur genoemd als het wordt geboren vóór de voltooide 37e week van de zwangerschap. De medische vooruitgang heeft het mogelijk gemaakt kinderen in leven te houden en te behandelen vanaf een geboortegewicht van 500 gram, wat overeenkomt met ongeveer 24 voltooide weken zwangerschap.

De zogenaamde kangoeroe-methode of kangoeroe-moederzorg is het voortdurende, rechtstreekse huidcontact van de pasgeborene met de naakte borst van de moeder of de vader. Dit houdt in dat het kind zijn warmte, hartslag, ademhaling en reuk gedurende verscheidene uren per dag voelt terwijl het bedekt is met een warme doek. Bovendien wordt het kind uitsluitend gevoed door borstvoeding met de melk van de moeder. Deze zintuiglijke waarneming door de ouders is een van de meest efficiënte maatregelen om sterfte bij zuigelingen met een laag geboortegewicht te voorkomen. De methode werd aan het eind van de jaren zeventig oorspronkelijk toegepast in economisch zwakkere landen ter compensatie van het gebrek aan couveuses voor de verzorging van te vroeg geboren baby's. Na enige tijd werd deze methode ook "herontdekt" in bepaalde geïndustrialiseerde landen - in deze landen wordt deze methode echter pas gebruikt nadat het kind gestabiliseerd is.

De WHO adviseert om kortere, periodieke kangoeroezorgsessies in te voeren zodra de toestand van de premature baby gestabiliseerd is en continue kangoeroezorg zodra de baby volledig gestabiliseerd is. In de praktijk vertraagt dit het begin van de kangoeroe-methode met een paar dagen.

Cochrane review:

Een Cochrane-review (d.w.z. een wereldwijd onafhankelijk netwerk van wetenschappers en onderzoekers in de gezondheidszorg) die in 2016 werd gepubliceerd, concludeerde dat als premature baby's na stabilisatie werden verzorgd volgens de kangoeroe-methode van de moeder, het sterftecijfer voor baby's met een laag geboortegewicht met 40% werd verminderd. Hierbij werden 1736 zuigelingen in 8 studies vergeleken met conventionele ziekenhuiszorg.

In het onderzoek hadden de pasgeborenen die kangoeroezorg kregen ook minder infecties, meer exclusieve borstvoeding en een gunstiger gewichtstoename. De gemiddelde leeftijd van de pasgeborenen varieerde van 10 uur tot 24,5 dag, waarbij ongeveer 45% van de neonatale sterfgevallen zich voordeed binnen de eerste 24 uur en 80% binnen de eerste levensweek. Dit betekende dat het merendeel van de sterfgevallen zich voordeed vóór de eigenlijke start van de kangoeroe-methode.

In de afgelopen jaren heeft de WHO in Ghana, India, Malawi, Nigeria en Tanzania onderzocht of kangoeroezorg het sterftecijfer bij vroeggeboorten kan verminderen, zelfs zonder voorafgaande stabilisatie. Alle klinieken in deze landen hadden toegang tot couveuses voor te vroeg geboren kinderen. Het departement Zuidoost-Azië van de WHO streeft ernaar het neonatale sterftecijfer tegen 2030 terug te brengen tot 12 per 1000 levendgeborenen, als onderdeel van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (i.e. Sustainable Development Goals).

Onderzoeksmethode:

Alle levendgeborenen in deze gerandomiseerde, multicentrische, niet-geblindeerde, gecontroleerde studie hadden een geboortegewicht tussen 1 en minder dan 1,8 kg, ongeacht de leeftijd van de moeder, de wijze van bevallen of de tweelingstatus.

Uitsluitingscriteria waren:

• Leeftijd van de moeder minder dan 15 jaar
• Geen toestemming voor de studie
• Een drieling of meer
• Ziekte van de moeder die niet in staat is om de kangoeroe moederzorg binnen de eerste drie dagen te voltooien
• Niet aangemeld voor de studie binnen de eerste 2 uur na de bevalling
• Woonplaats van de moeder buiten het studiegebied
• Pasgeborenen die niet spontaan konden ademen binnen het eerste uur of ernstige aangeboren misvormingen vertoonden

In totaal werden 3211 zuigelingen van 2944 moeders ingeschreven en willekeurig toegewezen aan de studie tussen november 2017 en januari 2020. Dit omvatte 1609 zuigelingen van 1470 moeders in de interventiegroep en 1602 zuigelingen van 1474 moeders in de controlegroep. De gemiddelde duur van het huid-op-huidcontact tussen moeder en kind in de 6,4 dagen durende neonatale intensive care-afdelingen was 16,9 uur in de interventiegroep en 1,5 uur in de controlegroep.

Resultaten van de studie:

In de eerste 28 dagen bedroeg de neonatale sterfte 191 (12,0%) in de interventiegroep en 249 (15,7%) in de controlegroep. Volgens de onderzoekers was het relatieve sterfterisico van 0,75 significant. Dit betekent dat onmiddellijke kangoeroe moederzorg het risico op overlijden met 25% verminderde. Het aantal sterfgevallen binnen de eerste drie dagen na de geboorte van het kind daalde ook van 5,8% tot 4,6%. De onderzoekers stellen dus dat 1 op 27 te vroeg geboren kinderen door deze kangoeroe-methode kan worden gered.

De onderzoekers vermoeden dat deze vermindering van het risico in de landen verband zou kunnen houden met een mogelijke vorming van het microbioom door huidcontact. De afwezigheid van intensieve medische therapieën zou daar ook het risico van infectie kunnen verminderen. Andere mogelijke factoren, aldus de studie, zouden zijn: vroege bescherming door moedermelk en het vermijden van onderkoeling.

Conclusie:

Bij zuigelingen die bij de geboorte tussen 1 en 1,8 kg wegen, kan kangoeroezorg zonder vroegtijdige stabilisatie leiden tot een significante risicovermindering van het neonatale sterftecijfer, aldus de studie. Deze studie is vooral van belang in economisch zwakkere landen, waar herhaaldelijk een gebrek aan couveuses voor de verzorging van premature zuigelingen is vastgesteld. Onderzoekers in deze studie verklaren ook dat de onmiddellijke kangoeroe-methode het leven redde van één op 27 pasgeborenen na de geboorte.