Is er een verband tussen ontbossing en infecties?

Wat zijn zoönoses?

Zoönoses worden gedefinieerd als besmettelijke ziekten die van mens op dier en van dier op mens kunnen worden overgedragen. Er worden drie verschillende soorten infecties onderscheiden:

• Zoöantroponosen: de ziekteverwekker wordt voornamelijk van dieren op mensen overgedragen.
• Anthropozoönosen: hier vindt de overdracht voornamelijk plaats van mens op dier.
• Amphixenosen: worden ook facultatieve zoönosen genoemd - hier vindt de overdracht in beide richtingen plaats.

Zowel de levenscyclus als de transmissieroutes verschillen aanzienlijk bij zoönotische ziekteverwekkers. Mogelijkheden tot overdracht zijn besmettingen met uitstrijkjes, bijtwonden, dierlijk voedsel of dragers zoals muggen of teken, die ook vectoren worden genoemd. Afhankelijk van de wijze van overdracht worden zoönoses in verschillende groepen onderverdeeld:

• Directe zoönoses: overdracht vindt plaats door direct contact of via de wind.
• Latente zoönose: de overdracht vindt plaats via een asymptomatisch geïnfecteerde tussengastheer.
• Metazoonose: de overdracht vindt plaats via een ongewervelde vector, zoals een teek.
• Saprozoonose: de ziekteverwekker komt voor in water of grond - dus buiten het dierenrijk.
• Cyclozoonose: verschillende gewervelde dieren fungeren hier als tussen- en eindgastheer - er is dus een langere ontwikkelingscyclus.

De ziekteverwekkers zelf kunnen ook verschillen. De infectie kan worden veroorzaakt door virussen, bacteriën, schimmels, parasieten of prionen. Prionen zijn bepaalde besmettelijke ziekteverwekkende eiwitten die, in tegenstelling tot andere ziekteverwekkers, geen DNA of RNA bezitten.

Ontbossing:

Volgens studies is ongeveer een kwart van het wereldwijde verlies aan boslandschap te wijten aan de omzetting van bosgrond in basisproducten zoals soja, palmolie of houtvezels. Ook het tempo van de grondstofgerelateerde ontbossing is sinds 2001 niet gedaald. De schade aan ecosysteemfuncties zoals koolstofvastlegging is welbekend - maar het verlies aan ziekteregulering bij ontbossing is niet goed bestudeerd. Een verband tussen infecties en bosomschakeling werd aangetoond in een onlangs gepubliceerde meta-analyse in Zuidoost-Azië. Volgens de studie wordt de toenemende verspreiding van door zoönose overgebrachte ziekten zoals knokkelkoorts en chikungunya in verband gebracht met de omschakeling van land naar commerciële plantages zoals rubber en oliepalm. Verlaten landbouwgrond kan ook een risico vormen voor zoönoses zoals de ziekte van Lyme in Noord-Amerika en Europa of buiktyfus in Taiwan.

Globale analyse:

De studie, die in maart 2021 is gepubliceerd in het tijdschrift Frontiers in Veterinary Science, onderzocht op wereldwijde schaal of het verlies en de toename van boslandschappen gecorreleerd is met uitbraken van door vectoren overgedragen en zoönotische ziekten.

Met behulp van de GIDEON-databank werden de mondiale tendensen tussen de veranderingen in bosbedekking gedurende de afgelopen decennia en de epidemieën van besmettelijke ziekten bij de mens geanalyseerd. Deze databank bevat gegevens over besmettelijke ziekten en is in verschillende andere studies gebruikt. Naast de algemene Dit registreerde tussen 1990 en 2016 precies 3.884 uitbraken van 116 zoönotische ziekten en 1.996 uitbraken van 69 vectoroverdraagbare infectieziekten.

Het verband tussen de toename van het areaal oliepalmen en de epidemieën van besmettelijke ziekten bij de mens werd eveneens geanalyseerd. Informatie over bosbedekking en bevolkingsdemografie werd ontleend aan de Wereldbank, en gegevens over het oliepalmareaal werden ontleend aan de zogenaamde FAOSTAT-databank van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties.

De onderzoekers ontdekten dat een toename van de incidentie van zoönotische en door vectoren overgedragen infectieziekten samenhing met ontbossing - in tropische landen - en herbebossing - in de gematigde zone.

Duidelijke associatie:

Er is een sterk oorzakelijk verband aangetoond tussen ontbossing en epidemieën zoals malaria en ebola in tropische landen zoals Brazilië, Bolivia, de Democratische Republiek Congo, Indonesië, Myanmar, Maleisië en Peru. Regio's in een gematigd klimaat - waaronder de VS, China en Europa - vertoonden verbanden tussen herbebossing en ziekten zoals de ziekte van Lyme, die wordt overgebracht door teken. Verrassend was de analyse van een oorzakelijk verband tussen oliepalm en uitbraken in China en Thailand (d.w.z. geringe ontbossing). Volgens de analyse waren deze gebieden echter vatbaar voor door muggen overgebrachte ziekten zoals gele koorts en Zika-koorts.

Conclusie:

Hoewel de studie een overzicht geeft van het verband tussen de wereldwijde ontbossing en het uitbreken van zoönotische en door vectoren overgedragen ziekten, en aanwijzingen oplevert dat herbebossing en aanleg van plantages ook kunnen bijdragen tot epidemieën van besmettelijke ziekten, blijft het niet gemakkelijk om de afzonderlijke invloeden van verlies en omzetting van bossen, demografie en menselijk ingrijpen duidelijk te classificeren.

Hoe dan ook, de resultaten onderstrepen het belang en de betekenis van bossen voor de biodiversiteit en de menselijke gezondheid. Voorts pleiten de onderzoekers voor een internationaal bestuursorgaan dat moet zorgen voor het behoud en de regulering van bossen en ziekten, en daarmee voor een gezonde planeet en gezonde mensen.