PTSD: Triggers, behandeling en symptomen

Wat is PTSS?

PTSS is de afkorting van een geestesziekte die posttraumatische stressstoornis heet. De stoornis kan het gevolg zijn van een afschuwelijke gebeurtenis die men heeft meegemaakt of waarvan men getuige is geweest. Een traumatische ervaring veroorzaakt meestal tijdelijke moeilijkheden in het dagelijks leven. Als deze moeilijkheden echter niet verdwijnen of zelfs verergeren, kan er sprake zijn van een posttraumatische stressstoornis.

De meeste ervaringen zijn gebeurtenissen die de psychologische integriteit van de persoon aantasten. Na het trauma slaagt de psyche van de getroffen persoon er niet in het te verwerken, waardoor de stoornis zich ontwikkelt. Symptomen van PTSS hoeven niet onmiddellijk na het trauma op te treden. In sommige gevallen probeert de psyche de traumatische gebeurtenis vooraf te verdringen. Door deze verdringing kan het gebeuren dat de stoornis pas na enkele maanden of jaren uitbreekt.

Bovendien hoeft het verwerken van het trauma niet noodzakelijkerwijs in wakkere toestand plaats te vinden. Het trauma kan na de gebeurtenis ook in de slaap worden verwerkt. De slapende vorm van verwerking gaat vaak gepaard met nachtmerries. Repressie wordt ook vaak geassocieerd met nachtmerries. Nachtmerries behoren tot de vele tekenen van een posttraumatische stressstoornis.

Behandelingsmaatregelen voor posttraumatische stressstoornis

In tegenstelling tot lichamelijke ziekten hebben psychische ziekten altijd andere gevolgen. Daarom is het belangrijk om, als u denkt dat u aan PTSS lijdt, advies in te winnen bij een arts. In principe geldt: hoe eerder de posttraumatische stressstoornis wordt behandeld, hoe beter de prognose. De behandelingsmaatregelen variëren afhankelijk van de symptomen van de getroffen persoon. De bekendste maatregelen zijn

Hypnosetherapieën

Hypnose als therapievorm is al lang niet meer nieuw. Het wordt beschouwd als een wetenschappelijk erkende en reeds lang beproefde psychotherapeutische methode die zijn oorsprong vindt in de 18e eeuw. De methode wordt met succes toegepast bij kinderen, jongeren en volwassenen in de meest uiteenlopende gebieden van de geneeskunde en de psychotherapie. Deze vorm van therapie geeft ook PTSS-patiënten een kans op genezing. Bij hypnotherapie neemt een gespecialiseerde therapeut de persoon mee in een veilige ruimte en laat deze op verschillende manieren met het trauma werken. In de meeste gevallen laat de therapeut de lijder de traumatische gebeurtenis herinneren terwijl hij de emoties van de patiënt controleert. Naast traditionele hypnose zijn er ook artsen die exposure therapie in virtual reality (VR) aanbieden.

Cannabis therapieën

Aan cannabis in zowel THC- als CBD-vorm wordt al honderden jaren toegeschreven dat het pijn, slaap, angst en depressieve symptomen verlicht. Daarom wordt medische cannabis ook gebruikt als behandeling voor PTSS. Tijdens psychotherapie kan het gebruik van medicinale cannabis ervoor zorgen dat patiënten zowel in het dagelijks leven als 's nachts meer ontspannen zijn. Of medicinale cannabis een optie is voor de betrokkene, wordt bepaald door een arts die is afgestemd op de symptomen en triggers van de stoornis.

Hersenstimulatietherapieën

Een andere en weinig gebruikte therapiemethode voor PTSS is hersenstimulatietherapie. Er zijn verschillende benaderingen van deze therapie, die door gespecialiseerde artsen worden gevolgd. Eén benadering is de zogenaamde transcraniële magnetische stimulatie (rTMS). Magnetische stimulatie is bedoeld om specifiek bij PTSS- en depressiepatiënten de hersenactiviteit in evenwicht te brengen. Een andere benadering die hetzelfde doel nastreeft is transcraniële gelijkstroomstimulatie (tDCS).

EDMR

De afkorting EDMR (Eye Movement Desensitisation and Reprocessing) staat voor een therapievorm waarbij door middel van oogbewegingen het trauma wordt gedesensibiliseerd en verwerkt. EDMR wordt, in combinatie met andere psychotherapeutische maatregelen, wereldwijd beschouwd als de meest effectieve behandeling voor posttraumatische stressstoornis. Tijdens de behandeling vraagt de therapeut de persoon zich het trauma te herinneren terwijl hij snelle oogbewegingen naar links en rechts maakt. De bewegingen lijken sterk op de oogactiviteiten tijdens de slaap (REM). De gelijkenis maakt het mogelijk het trauma te verwerken. Het trauma en de bijbehorende negatieve emoties worden in de loop van de therapie afgezwakt.

Symptomen van de posttraumatische stressstoornis

Na het meemaken van een traumatische gebeurtenis reageert de psyche van elke persoon anders. Juist daarom bestaan er verschillende traumasymptomen. Deze kunnen niet alleen een negatieve invloed hebben op het geestelijk welzijn van een getroffene, maar ook op de lichamelijke gezondheid. De symptomen van de posttraumatische stressstoornis kunnen in principe in vier typen worden onderverdeeld:

Symptoomtype 1

Het eerste symptoomtype van PTSS zorgt ervoor dat de lijder de gebeurtenis blijvend mentaal herbeleeft. De herbeleving gebeurt meestal via indringende herinneringen, die paniek, slaapstoornissen en een sociale fobie veroorzaken.

Symptoomtype 2

Het tweede symptoomtype staat in contrast met het eerste type. Bij het tweede type verdringt de psyche van de lijder het trauma. Veel PTSS-patiënten kunnen zich het trauma bijvoorbeeld niet herinneren. Ondanks het gebrek aan herinneringen ervaren patiënten van type 2 ernstige emotionele dieptepunten. Daarom kunnen ze proberen bepaalde plaatsen, activiteiten en mensen te vermijden. Als een type 2-patiënt zich het trauma wel herinnert, vermijdt hij eraan herinnerd te worden of erover te praten.

Symptoomtype 3

Het vierde symptoomtype van PTSS uit zich door negatieve veranderingen in het denken en de stemming van de lijder. Vergelijkbaar met depressie gaat dit type gepaard met negatieve gedachten over zichzelf en over de wereld. Bovendien ervaren patiënten vaak hopeloosheid, relatieproblemen, gebrek aan belangstelling voor activiteiten en geheugenproblemen, waaronder het zich niet herinneren van belangrijke aspecten van de traumatische gebeurtenis. Bij kinderen van zes jaar of jonger kunnen de symptomen ook bestaan uit het naspelen van de traumatische gebeurtenis of aspecten daarvan.

Symptoomtype 4

Het vierde type wordt gekenmerkt door aanhoudende gevoelens van bedreiging, die veranderingen in fysieke en emotionele reacties veroorzaken. Symptomen van dit type, die ook wel arousal symptomen worden genoemd, zijn stemmingswisselingen, slaapstoornissen, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, agressieproblemen, schuldgevoel, schaamte, zelfdestructief gedrag en angst. Bij het angstsymptoom komt het vaak voor dat patiënten denken dat ze voortdurend op hun hoede moeten zijn voor gevaar.