Hoe beïnvloedt de schildklier de vruchtbaarheid?
Behalve op het cardiovasculaire systeem, het zenuwstelsel en de spijsvertering oefenen de schildklierhormonen ook invloed uit op de voortplantingsfuncties van het lichaam. De hormonen T3 en T4 beïnvloeden de geslachtshormonen en dus ook de rijping van de eicel en de eisprong. Bijgevolg kunnen hypothyreoïdie of hyperthyreoïdie cyclusstoornissen veroorzaken, die zich bijvoorbeeld kunnen uiten in een onregelmatige of afwezige menstruatie, en de kans op conceptie verminderen.
Bij een onvervulde kinderwens is daarom een onderzoek van de schildklier en opheldering van de schildklierfunctie noodzakelijk.
Bij hyperthyreoïdie worden te veel schildklierhormonen geproduceerd. De stoornis is te herkennen aan een te lage TSH-waarde in het bloed. Als de oorzaak van hyperthyreoïdie een vergroting van de schildklier of een zogenaamde hot nodule is, moet deze vóór de zwangerschap worden behandeld. Een hot nodule in de schildklier bestaat uit schildkliercellen en geeft ongecontroleerd schildklierhormonen af. Bij de ziekte van Graves, de oorzaak van hyperthyreoïdie, vormt het immuunsysteem als auto-immuunreactie antistoffen tegen de TSH-receptoren op de schildklier. Deze bootsen de TSH-effecten na en veroorzaken een verhoogde stimulatie van de schildklier, met als gevolg een verhoogde productie van schildklierhormonen. De auto-immuunziekte wordt meestal behandeld met thyrostatica. Deze therapie bemoeilijkt de kinderwens, aangezien zwangerschap wordt afgeraden tijdens het gebruik van thyreostatica, onder meer vanwege de verhoogde kans op miskramen. In dit geval moet een kinderwens uitdrukkelijk besproken worden met een schildklierspecialist.
In het geval van hypothyreoïdie, die gepaard gaat met een onvoldoende productie van schildklierhormonen en gediagnosticeerd wordt op basis van een verhoogd TSH-gehalte, is de vervulling van de kinderwens iets minder gecompliceerd. De oorzaak van hypothyreoïdie kan een chronische immuunschildklierontsteking zijn of de schildklierontsteking van Hashimoto, waarbij het immuunsysteem antilichamen produceert tegen de schildklier, waardoor deze ontstoken raakt en te weinig schildklierhormoon produceert ondanks een verhoogde stimulatie door TSH. De behandeling gebeurt door het toedienen van schildklierhormoontabletten.
In het geval van een onvervulde kinderwens wordt meestal aangeraden schildklierhormonen te nemen vanaf een TSH-waarde van 2,5 mU/l. Het is belangrijk om de onderactieve schildklier vóór de conceptie te compenseren en de hormoondosis in de vroege zwangerschap te verhogen. De reden hiervoor is dat normaal gesproken het zwangerschapshormoon beta-HCG de schildklier stimuleert, waardoor in de vroege zwangerschap (ca. 10e-12e week van de zwangerschap) meer hormonen worden aangemaakt, met als gevolg een lichte hyperfunctie. De verhoogde energiebehoefte is nodig zodat het ongeboren kind zich voldoende kan ontwikkelen en groeien. Als de schildklier is verwijderd of onvoldoende hormonen produceert, kan dit regelcircuit met de verhoogde basale stofwisseling niet (voldoende) functioneren, wat leidt tot een verhoogde abortuskans. Bij hypothyreoïdie moet de hormoondosering in de vroege zwangerschap dus meestal worden aangepast.
Belang van schildklierhormonen voor het ongeboren kind
Schildklierhormonen spelen een cruciale rol in de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van het ongeboren kind. Aan het begin van de zwangerschap kan het organisme van het kind zelf nog geen schildklierhormonen aanmaken en is het daarom afhankelijk van een voldoende toevoer van de moeder. Schildklierhormonen zijn met name essentieel voor de ontwikkeling van de hersenen. Daarom kan de lichamelijke en geestelijke groei worden belemmerd, vooral in geval van een duidelijke schildklierinsufficiëntie. Om ontwikkelingsschade te voorkomen, moet de moeder over voldoende schildklierhormonen beschikken. Ernstige gevolgen treden meestal alleen op bij (zeldzamer) manifeste hypothyreoïdie. Lichte verhogingen van de TSH-spiegel zijn meestal goed te behandelen en daarom minder gevaarlijk voor het ongeboren kind.
Schildklierafwijkingen en zwangerschap
Vóór de zwangerschap:
Idealiter wordt de schildklierfunctie tijdens de periode van kinderwens regelmatig gecontroleerd, bijvoorbeeld om de zes maanden, zodat de therapie dienovereenkomstig wordt aangepast om een goed gecontroleerde schildklierfunctie te garanderen.
Aan het begin van de zwangerschap:
In het begin van de zwangerschap moet de functie van de schildklier onmiddellijk worden gecontroleerd (rond de 8e week van de zwangerschap) om de hormoondosis dienovereenkomstig aan te passen.
Tijdens de zwangerschap:
In de volgende maanden van de zwangerschap moeten regelmatige controles van de schildklier plaatsvinden om te zorgen voor een voldoende aanvoer van schildklierhormonen zodat de moeder deze kan doorgeven aan het kind, vooral in de eerste drie maanden.
