Aambeien

Aambeien is de naam die wordt gegeven aan een vaatkussentje in het gebied van de endeldarm dat samen met de sluitspier de anus afsluit. De aambeien bestaan uit weefsel met een goede bloedtoevoer, dat de functie vervult van een spelonkachtig lichaam (technisch corpus cavernosum recti genoemd). Normaal zijn aambeien niet merkbaar. Als echter afzonderlijke bloedvaten verwijden zoals spataderen of als een deel van het weefsel uit de anus steekt, kan dit ongemak veroorzaken. Dit ongemak wordt aambeienziekte genoemd, of kortweg aambeien, net zoals het vaatkussentje aambeien wordt genoemd.

Aambeien komen zeer vaak voor - ongeveer één op de twee mensen na de leeftijd van 50 wordt erdoor getroffen. In veel gevallen verschijnt de aandoening echter op veel vroegere leeftijd. Mannen worden over het algemeen vaker getroffen dan vrouwen.

Bloedklonters in de oppervlakkige aderen van de anale regio kunnen pijnlijke zwellingen veroorzaken, in de volksmond ook wel externe aambeien genoemd. Dit zijn echter geen echte aambeien, maar zogenaamde perianale tromboses.

De belangrijkste oorzaak van aambeien is chronische constipatie. Dit wordt vaak veroorzaakt door een vezelarm dieet. Constipatie maakt het noodzakelijk harder te persen bij het naar het toilet gaan, waardoor de druk in de darm toeneemt, hetgeen kan leiden tot verwijding van de bloedvaten.

Andere factoren die constipatie bevorderen zijn een lage vochtinname, langdurig zitten, zwaarlijvigheid en gebrek aan beweging. Mensen met aambeien hebben vaak ook zwak bindweefsel en een neiging tot spataderen.

Veel vrouwen hebben last van aambeien tijdens de zwangerschap. Dat komt omdat de hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap het bindweefsel losser maken. Een andere oorzaak is de verhoogde druk in de onderbuik.

Mensen die de voorkeur geven aan een plantaardig dieet dat rijk is aan vezels, hebben een veel lager risico op het ontwikkelen van aambeien.

Hoewel veel mensen aambeien hebben, hebben lang niet alle mensen last van de symptomen. Typische hemorroïdale aandoeningen zijn:

• Sporen van helder rood bloed op de ontlasting of toiletpapier
• Brandend en etterend in de anale streek
• Jeuk aan de anus na defecatie
• Pijn bij de stoelgang
• Ontsteking of eczeem op de anus

Bloed in de ontlasting moet altijd worden opgehelderd door een arts. Bloedingen zijn vaak het gevolg van aambeien, maar kunnen ook een teken zijn van andere darmziekten zoals darmkanker.

Bij verdenking op een hemorroïdale aandoening moet een arts worden geraadpleegd. Een eerste aanwijzing voor de ziekte zijn meestal de karakteristieke symptomen. Aangezien de typische symptomen, zoals bloedophopingen in de ontlasting, ook kunnen wijzen op andere ziekten zoals darmkanker, is een grondig onderzoek en diagnose belangrijk.

De dokter gaat meestal als volgt te werk:

• Anamnese: Dit betekent het afnemen van een anamnese en vragen naar klachten zoals bloedophopingen.
• Rectale palpatie: Dit is een palpatie-onderzoek met de vinger, waarbij de spanning van de sluitspier wordt onderzocht. Het controleert ook of er knobbels in het weefsel zitten.
• Rectoscopie (endoscopie van het rectum): het anale kanaal en het onderste deel van het rectum worden onderzocht met behulp van een kleine buis.

Als er bloed in de ontlasting zit, wordt er soms een colonoscopie verricht om de mogelijkheid van een darmtumor uit te sluiten.

Voor milde vormen van aambeien is het meestal voldoende om over te schakelen op een vezelrijk dieet en betere darmgewoonten. Chronische constipatie kan vaak worden verholpen door de vele vezels. Omdat men bij de stoelgang niet meer zo hard hoeft te persen, vermindert de druk op de bloedvaten in het rectum, wat de aambeien kan verbeteren. In geen geval mogen laxeermiddelen worden gebruikt, aangezien deze op lange termijn tot een verergering van de symptomen leiden.

Er zijn veel medicijnen beschikbaar om de symptomen te verlichten - deze worden meestal op de aambeien aangebracht in de vorm van zalven of zetpillen:

• Voor ontstekingen wordt de plantaardige werkzame stof toverhazelaar aanbevolen. Doeltreffender zijn cortisonpreparaten zoals prednisolon of hydrocortisonacetaat. Tot voor kort werden ook preparaten met bufexamac aanbevolen - maar deze zijn in mei 2010 uit de handel genomen omdat deze werkzame stof een contactallergie kan veroorzaken.
• Werkzame stoffen zoals lidocaïne, benzocaïne, macrogollauryl-ether, cinchocaïne en quinisocaïne helpen tegen jeuk en pijn. Deze hebben een plaatselijk verdovend effect.
• Escherichia coli bacteriën stimuleren het immuunsysteem van het darmslijmvlies. Op die manier hebben zij indirect een ontstekingsremmend effect en ondersteunen zo de wondgenezing.

Lauwwarme zitbaden met looistoffen (bijvoorbeeld eikenschorsextract) of het innemen van ontlastingverzachters kunnen de klachten ook verlichten. Als u op stap bent, wordt het gebruik van vochtige toiletdoekjes met ontstekingsremmende en ontsmettende bestanddelen aanbevolen.

Bij matige tot ernstige symptomen is lokale toepassing van medicatie soms niet meer voldoende en worden poliklinische maatregelen of chirurgische ingrepen noodzakelijk.

Poliklinische maatregelen zouden omvatten:

• Sclerotherapie: Hierbij wordt een speciale vloeistof (bijvoorbeeld fenol-amandelolie, aethoxysclerol) in de aambeien gespoten, waardoor de bloedvaten dichtslibben en dichtslibben. De aambeien slinken dan en de symptomen verbeteren. De behandeling veroorzaakt meestal geen pijn, maar de kans dat de aambeien terugkomen (recidief) is vrij groot.
• Infraroodbehandeling: een infraroodapparaat wordt gebruikt om het weefsel aan de oorsprong van de aambeien te verwarmen, waardoor het korstjes krijgt en weer wegtrekt. Recidieven komen ook vaak voor bij deze behandeling.
• Rubberbandligatie: de aambeien worden afgekneld door er een rubberbandje overheen te doen, waardoor ze na korte tijd afvallen. Dit is de meest gebruikelijke behandeling voor matig ernstige aambeien. Herhalingen komen vaak voor.

Aambeien zijn geen gevaarlijke aandoening. In het algemeen geldt dat hoe eerder met de therapie wordt begonnen, hoe beter de symptomen kunnen worden verlicht. Dit is problematisch omdat veel mensen die aan aambeien lijden, bang zijn om naar de dokter te gaan. Als de aambeien al ver gevorderd zijn, is de behandeling veel gecompliceerder en kostbaarder.

Het succes van de therapie hangt ook sterk af van de vraag of de patiënten hun levensstijl en voedingsgewoonten veranderen en zo verdere aambeien voorkomen.

De belangrijkste maatregel om de ontwikkeling van aambeien te voorkomen is een vezelrijke voeding. Dit is ook een belangrijke voorwaarde voor elke therapie, omdat het chronische constipatie kan tegengaan. Bovendien moet worden gezorgd voor een voldoende vochtinname van 1,5 tot 2,5 liter per dag.

De volgende punten moeten in acht worden genomen:

• Om aambeien te voorkomen worden voedingsmiddelen als muesli, volkorenbrood, havermout, fruit (bij voorkeur met schil), groenten en sesamzaad aanbevolen.
• Vermijd voedingsmiddelen zoals rijst, aardappelen, wit brood, chocolade, pasta, zwarte thee en andere producten die constipatie kunnen uitlokken.
• Voldoende lichaamsbeweging en een gezond lichaamsgewicht
• Vermijden van te veel inspanning tijdens de stoelgang
• Gebruik van laxeermiddelen
• Zodra de symptomen zich openbaren, moet een arts worden geraadpleegd, aangezien een vroegtijdige behandeling de beste prognose biedt.