Acute myeloïde leukemie (AML)

Acute myeloïde leukemie (AML)
Internationale classificatie (ICD) C92.-

Basis

Leukemie - een diagnose die waarschijnlijk iedereen aanvankelijk schokt, ook al zijn er de laatste jaren beslissende successen geboekt bij de ontwikkeling van doeltreffender behandelingsmethoden tegen bloedkanker.

De prognose hangt echter sterk af van de specifieke vorm van leukemie. In principe wordt een onderscheid gemaakt tussen acute lymfatische leukemie (ALL) en acute myeloïde leukemie (AML). Terwijl ALL vooral kinderen treft, is 80% van de patiënten met AML volwassen.

Definitie van acute myeloïde leukemie

Als je de naam van de ziekte exact vertaalt, weet je al wat het is. Enerzijds geeft de naam "leukemie" aan dat de leukocyten (witte bloedcellen) veranderd zijn, waardoor ze in grotere aantallen in het bloed worden aangetroffen (-aemie). Het achtervoegsel myeloïd geeft aan dat de myeloïde reeks van bloedvorming is aangetast. Hierdoor ontstaan speciale vormen van leukocyten, zoals de zogenaamde granulocyten en monocyten. Beide dragen in belangrijke mate bij tot de afweer van het lichaam.

Acute myeloïde leukemie is dus een kwaadaardige ziekte van de bloedvorming waarbij verhoogde aantallen myeloïde cellen en hun precursors worden gevormd en uit het beenmerg worden gespoeld. Als gevolg daarvan zijn er niet alleen functieloze voorlopers in het bloed, maar worden ook andere bloedcellen in hun ontwikkeling gestoord.

Prevalentie van acute myeloïde leukemie

AML is een zeer zeldzame ziekte, met ongeveer drie nieuwe gevallen per 100.000 inwoners per jaar. Het treft vooral mensen van gevorderde leeftijd. Mannen worden iets vaker getroffen dan vrouwen. Naast oude mensen lijden echter ook pasgeborenen en baby's gewoonlijk aan AML wanneer zij leukemie ontwikkelen.

Oorzaken

De oorzaken van kanker zijn meestal zeer divers en het is moeilijk te bepalen welke factor doorslaggevend was voor de ziekte. Dit komt omdat het altijd een heel netwerk is van omstandigheden, eerdere blootstellingen en schade die er uiteindelijk toe leiden dat iemand ziek wordt met leukemie.

Genetische aanleg

Hoewel de exacte ontwikkeling van leukemie nog steeds niet in detail is onderzocht, kan worden gezegd dat bepaalde genetische afwijkingen de ontwikkeling van leukemie vergemakkelijken. Daartoe behoren bijvoorbeeld trisomie 21 (syndroom van Down) of het syndroom van Fanconi.

Leukemie als gevolg van stralingsschade

Ioniserende straling speelt ook een niet te onderschatten rol bij leukemie. Daarom is het belangrijk onnodige blootstelling aan straling te vermijden. Het gaat hier niet om straling van mobiele telefoons of microgolven, nee, het gaat hier vooral om röntgenstraling en radioactieve straling. Beide kunnen de cellen en hun blauwdruk zodanig veranderen dat de bloedstamcellen zich ongecontroleerd delen en leukemie ontstaat.

Hoe virussen kanker kunnen veroorzaken

Ook al klinkt het op het eerste gezicht absurd, toch kan leukemie ook door virussen worden veroorzaakt. Enerzijds zijn er specifieke virussen die bij infectie direct kanker veroorzaken, maar anderzijds kunnen ook veel niet-specifieke virussen een cel helpen om kwaadaardig te worden.

Dat komt omdat elk virus een cel nodig heeft om zich te kunnen reproduceren. Een gezonde cel heeft echter zijn eigen veiligheidssystemen die een te frequente celdeling voorkomen. Want bij elke deling bestaat natuurlijk het gevaar dat er een fout optreedt in de transcriptie van het genetisch materiaal, die vervolgens kan leiden tot een storing of tot ongecontroleerde deling. Veel virussen proberen deze veiligheidssystemen te omzeilen om zichzelf beter te kunnen reproduceren. En door dat te doen, vergemakkelijken ze ook de ontwikkeling van kanker.

Andere factoren in de ontwikkeling van leukemie

Bovendien kunnen chemische stoffen zoals benzeen, diverse geneesmiddelen of reeds bestaande hematologische ziekten ook een rol spelen bij de ontwikkeling van leukemie.

Symptomen

AML is een ziekte van het hematopoëtische systeem en tast daarom het hele organisme aan. De symptomen van de ziekte zijn dan ook zeer uiteenlopend en verschillen van persoon tot persoon. Bijna alles kan wijzen op leukemie, maar er zijn nauwelijks duidelijke symptomen.

Bloedarmoede als gevolg van verplaatsing

Vaak ontstaat bloedarmoede, dat is een tekort aan rode bloedcellen. Hun vorming wordt verdrongen door de gedegenereerde witte bloedcellen. Daardoor kan minder zuurstof worden getransporteerd, wat leidt tot kortademigheid, zwakte en bleekheid.

Pijn in de botten en in de buik

Pijn die optreedt zonder specifieke oorzaak kan ook door leukemie worden veroorzaakt. Ook hier spelen de overmatige vorming van lymfocyten in het beenmerg en de verhoogde werkzaamheden in de milt en de lever een grote rol.

Andere symptomen

Naast deze meer typische verschijnselen kunnen er ook huidveranderingen, nachtelijk zweten, gewichtsverlies, hematoom, huidbloedingen, meer infecties, hoofdpijn en neurologische stoornissen optreden. In principe kan alles op leukemie wijzen en daarom is het belangrijk om bij de geringste aanwijzing een arts te raadplegen.

Diagnose

Zoals zojuist is besproken, zijn symptomen geen afdoende aanwijzing voor de aanwezigheid van AML. In plaats daarvan moeten andere tests worden uitgevoerd. Bij lichamelijk onderzoek wordt bijvoorbeeld gekeken naar vergrotingen van de lever, milt of lymfeklieren.

Laboratoriumwaarden

De laboratoriumwaarden kunnen een goede indicatie geven, ook al zijn er hier vaak niet erg typische veranderingen. De leukocyten kunnen bijvoorbeeld verhoogd, verlaagd of zelfs in het normale bereik zijn. De rode bloedcellen en bloedplaatjes kunnen worden verlaagd, maar dat hoeft niet. Hetzelfde geldt voor lever- en nierwaarden, elektrolyten en stollingsfactoren. Alleen de zogenaamde blastische precursoren, die eigenlijk niet in het bloed mogen worden aangetroffen, geven een echt concrete aanwijzing. Deze komen alleen vrij uit het beenmerg als er leukemie is.

Beenmergpunctie

Hoewel dit uiterst onaangenaam is, moet een beenmergpunctie worden verricht om de diagnose te bevestigen. Het uit het beenmerg genomen materiaal wordt vervolgens in detail onderzocht door speciale laboratoria om het type leukemie vast te stellen.

Verdere aanvullende onderzoeken

Om de diagnose verder te bevestigen en vooral om te bepalen welke organen reeds door de leukemie zijn aangetast, worden röntgenfoto's van de borstkas en een echografie van de buik genomen. Daarnaast wordt meestal een lumbaalpunctie verricht, waarbij via een punctie in de rug wat hersenvocht wordt afgenomen.

Therapie

Tijdens de therapie moet worden gezorgd voor een kiemarme omgeving en daarom moeten speciale hygiënische maatregelen in acht worden genomen. Als er toch een kiem in het organisme terechtkomt, moet die snel met breedspectrumantibiotica worden behandeld. Om de levenskwaliteit te verbeteren, kan zo nodig een infuus met bloedbestanddelen (erytrocyten of trombocyten) worden gegeven.

Chemotherapie in verschillende cycli

Het zwaartepunt van de therapie ligt uiteraard bij de chemotherapie, die in verschillende cycli plaatsvindt. Bij de inductietherapie, de eerste cyclus, wordt getracht remissie te bereiken. Dit betekent dat de gedegenereerde leukemiecellen met 95% worden verminderd. Dit wordt gevolgd door consolidatie- en reïnductietherapie, die in verschillende cycli tot een jaar kan duren. Deze lange behandelingsperiode is echter noodzakelijk om een nieuwe ontwikkeling van AML te voorkomen.

Alternatieve maatregelen

Als alternatief voor of aanvulling op chemotherapie kan ook bestralingstherapie of een stamceltransplantatie worden uitgevoerd. Dit moet echter voor elk geval afzonderlijk worden beslist, aangezien vele factoren een rol spelen.

Voorspelling

De prognose varieert van geval tot geval. Er kan echter een genezingspercentage van 50-60% worden bereikt. Dit klinkt misschien slecht, maar men mag niet uit het oog verliezen dat acute myeloïde leukemie vooral oude mensen treft. En ze zijn meestal al in slechte gezondheid, wat het moeilijk maakt ze te genezen. Daarom ligt de nadruk hier op het zo actief mogelijk besteden van de resterende tijd.

Redactionele beginselen

Alle voor de inhoud gebruikte informatie is afkomstig van gecontroleerde bronnen (erkende instellingen, deskundigen, studies van gerenommeerde universiteiten). Wij hechten veel belang aan de kwalificatie van de auteurs en de wetenschappelijke achtergrond van de informatie. Zo zorgen wij ervoor dat ons onderzoek gebaseerd is op wetenschappelijke bevindingen.
Danilo Glisic

Danilo Glisic
Schrijver

Als student biologie en wiskunde is hij gepassioneerd door het schrijven van tijdschriftartikelen over actuele medische onderwerpen. Door zijn affiniteit met getallen, gegevens en feiten richt hij zich op het beschrijven van relevante klinische onderzoeksresultaten.

De inhoud van deze pagina is een geautomatiseerde vertaling van hoge kwaliteit uit DeepL. De originele inhoud in het Duits vindt u hier.

Advertentie

Advertentie

Uw persoonlijke medicijn-assistent

afgis-Qualitätslogo mit Ablauf Jahr/Monat: Mit einem Klick auf das Logo öffnet sich ein neues Bildschirmfenster mit Informationen über medikamio GmbH & Co KG und sein/ihr Internet-Angebot: medikamio.com/ This website is certified by Health On the Net Foundation. Click to verify.
Medicijnen

Zoek hier onze uitgebreide database van medicijnen van A-Z, met effecten en ingrediënten.

Stoffen

Alle werkzame stoffen met hun toepassing, chemische samenstelling en medicijnen waarin ze zijn opgenomen.

Ziekten

Oorzaken, symptomen en behandelingsmogelijkheden voor veel voorkomende ziekten en verwondingen.

De getoonde inhoud komt niet in de plaats van de oorspronkelijke bijsluiter van het geneesmiddel, met name wat betreft de dosering en de werking van de afzonderlijke producten. Wij kunnen niet aansprakelijk worden gesteld voor de juistheid van de gegevens, aangezien deze gedeeltelijk automatisch zijn omgezet. Voor diagnoses en andere gezondheidskwesties moet altijd een arts worden geraadpleegd. Meer informatie over dit onderwerp vindt u hier.