Cruciate ligament ruptuur - vooraan

De voorste kruisband wordt vaak gescheurd bij sportongevallen, bijvoorbeeld bij skiën of voetballen. Het is de meest voorkomende bandblessure in de knie, op de voet gevolgd door een blessure aan de mediale collaterale band. De achterste kruisband, daarentegen, wordt zelden getroffen door verwondingen.

De kruisbanden zijn kruisvormig gerangschikt en lopen van de kruisbandknobbels van het scheenbeen naar het dijbeen. De voorste en achterste kruisbanden stabiliseren het kniegewricht tijdens de beweging, waarbij de voorste kruisband de belangrijkste stabiliserende functie vervult. De volgende drie ligamentendelen van de voorste kruisband kunnen worden onderscheiden:

• Voorste-binnenste (anteromediale) deel: dit deel van het ligament wordt sterk uitgerekt tijdens de kniebuiging en heeft het grootste risico op scheuren in geval van een blessure.
• tussenportie (tussenportie)
• Posterior-extern (posterolateraal) deel: Dit is het deel dat het meest wordt gestrekt tijdens de knie-extensie.

Een scheur van de voorste kruisband is meestal het gevolg van een abrupte afremmende beweging waarbij tegelijkertijd de pezen worden uitgerekt. Deze situatie doet zich bijvoorbeeld voor tijdens een val, wanneer de knie onwillekeurig wordt afgeremd, gestrekt en naar buiten gedraaid. Zogenaamde complexe letsels komen vaak voor. Dit betekent dat niet alleen de kruisband zelf, maar ook de mediale meniscus, het mediale collaterale ligament of beide bijkomend beschadigd zijn. Als alle drie de structuren zijn aangetast, wordt dit een "ongelukkige triade" genoemd.

Opwarming vóór sportactiviteiten, sprongtraining, looptraining en defensief gedrag tijdens het sporten kunnen het risico op een voorste kruisbandruptuur aanzienlijk verkleinen.

Als de voorste kruisband scheurt, veroorzaakt dit meestal hevige pijn die na korte tijd weer afneemt. De pijn kan echter terugkomen als de belasting wordt vernieuwd.

Naast de ligamenten scheuren ook kleine bloedvaten, waardoor een bloeduitstorting en zwelling van het kniegewricht ontstaan. Deze symptomen verdwijnen na enige tijd. Door de gescheurde kruisband heeft de knie niet meer de volledige mate van stabiliteit, waardoor het onderbeen iets naar voren verschuift ten opzichte van het bovenbeen, vooral bij het traplopen. Voor de getroffenen geeft het de indruk dat de knie "wiebelt".

In sommige gevallen kan een voorste kruisbandscheur niet onmiddellijk worden opgemerkt omdat de bovenbeenspieren zich sterk aanspannen als reflex op de pijnprikkel, waardoor de knie tijdelijk wordt verstevigd en de instabiliteit dus niet wordt opgemerkt.

Door het verloop van het ongeval en de kenmerkende sterke zwelling van het kniegewricht te beschrijven, kan de aanwezigheid van een gescheurde kruisband vaak al vóór verder onderzoek worden vastgesteld. Bovendien onderwerpt de arts het kniegewricht aan een stabiliteitstest (de gescheurde kruisband maakt het mogelijk dat het boven- en onderbeen verschuiven). Dit onderzoek kan echter soms pas enkele dagen na het ongeval worden uitgevoerd vanwege de ernstige zwelling en het pijnlijke kniegewricht. De arts beoordeelt ook het looppatroon van de patiënt - rusten tijdens het lopen wijst op een kruisbandscheur.

Röntgenfoto's uit twee richtingen kunnen duidelijk maken of het ongeval ook botbreuken of benige avulsies van het ligament tot gevolg heeft gehad. Magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) wordt gebruikt voor de exacte lokalisatie van de kruisbandscheur en om letsels aan de meniscus op te helderen. Arthroscopie (gewrichtseendoscopie) voor de diagnose van een kruisbandscheur is tegenwoordig niet meer gebruikelijk.

Chirurgie levert op lange termijn de beste resultaten op, maar dit moet worden afgewogen tegen de gevaren van een chirurgische ingreep. Vooral bij mensen die niet erg sportief zijn, kan ondanks een voorste kruisbandscheur een goede stabiliteit van het kniegewricht worden bereikt door een consequente training van de bovenbeenspieren. Als de verkregen stabiliteit voldoende is voor de dagelijkse belasting, wat meestal het geval is, is een operatie voor deze mensen niet absoluut noodzakelijk.

Bij actieve mensen en vooral bij sporters wordt de voorste kruisband operatief vervangen om het kniegewricht weer volledig stabiel te maken.

De huidige standaardprocedure is arthroscopisch geassisteerde kruisbandreconstructie. Bij deze procedure wordt bijvoorbeeld de knieschijfpees, die tussen de knieschijf en het scheenbeen ligt, genomen ter vervanging van de oorspronkelijke voorste kruisband. Deze pees heeft de juiste lengte en kan operatief worden verwijderd, zodat er aan beide uiteinden van de pees een klein stukje bot overblijft. Tijdens een arthroscopie (gewrichtseendoscopie) wordt de patellapees op dezelfde plaats vastgemaakt als de oorspronkelijke kruisbandpees. De stukjes bot worden in het scheenbeen en in het dijbeen vastgezet met schroeven of met een perspassing.

Andere pees transplantaten zijn geschikter dan een patellapees vervanging, vooral voor patiënten die frequente knielende activiteiten moeten uitvoeren. Zo kunnen bijvoorbeeld delen van de pezen van de dijspieren - zoals de gracilispees of de semitendinosuspees - worden gebruikt.

Voor nieuwe methoden, waarbij de genezing van de kruisband moet worden ondersteund met behulp van lichaamseigen stamcellen uit het beenmerg, ontbreekt het nog aan empirische waarden over de voordelen en risico's van deze therapieën.

Na de operatie moet de knie rust krijgen, omdat de vervangen voorste kruisband nog niet volledig mag worden belast. Koelen met ijs en fysiotherapie ondersteunen het genezingsproces. Lymfedrainage kan nuttig zijn als de knie gezwollen is. In het begin moet een speciale kniebrace worden gedragen om het gewricht te stabiliseren. Om de functie van het kniegewricht volledig te herstellen, is het bijzonder belangrijk de knie te trainen met voorzichtige, herstellende oefeningen en fysiotherapie.

In zeldzame gevallen kunnen complicaties zoals bloedingen, trombose, gewrichtsontstekingen of zenuwletsels optreden na een operatie van een voorste kruisbandruptuur. Het autologe pees transplantaat wordt meestal zeer goed verdragen en de operatiewonden genezen snel. In zeer zeldzame gevallen kan het transplantaat ook scheuren. Bijzondere risico's van een kruisbandruptuuroperatie, zoals toenemende instabiliteit, beschadiging van de meniscus of loslating van het transplantaat, komen ook slechts in zeer zeldzame gevallen voor.

De resultaten op lange termijn van de chirurgische ingreep zijn zeer goed. Na enkele weken is men weer in staat om te sporten - goede resultaten kunnen vooral worden bereikt door vroeg met de fysiotherapie te beginnen en sporten te beoefenen die gemakkelijk zijn voor de knie, zoals rugslag. De kniebelasting mag slechts langzaam en geleidelijk worden opgevoerd na overleg met de behandelend arts van de patiënt.

Na een lange revalidatieperiode kunnen sporten die de knie belasten, zoals skiën of voetbal, weer mogelijk zijn, maar daarbij moet worden opgemerkt dat de knie vaak niet dezelfde stabiliteit heeft als voorheen, zelfs niet met een kruisbandtransplantatie. Voortijdige artrose (slijtage van het gewricht) kan worden vertraagd door consequente spiertraining.