De schimmelallergie

Mensen met een schimmelallergie hebben meestal te maken met onzichtbare vijanden. Zelden kunnen de veroorzakers van de allergie met het blote oog worden gezien, zodat het bepalen van het allergeen relatief gecompliceerd is. Niettemin kan de allergische reactie tot de schimmel worden herleid als men heel goed oplet wanneer de reacties optreden. Deze zelfobservatie is een belangrijk instrument voor de arts om de zoektocht naar het allergeen te kunnen beperken.

Wat zijn schimmels eigenlijk en welke bestanddelen van de schimmels veroorzaken een allergische reactie?

Schimmels zijn microscopisch kleine organismen die uit talrijke cellen bestaan en in grote hoeveelheden aanwezig zijn wanneer ze voorkomen.

In het geval van schimmelallergenen (=allergie-opwekkende bestanddelen van de schimmels) zijn het niet de schimmels zelf die een allergie opwekken, maar zijn het de sporen die door de schimmels in de lucht worden vrijgelaten. Deze sporen worden op zich door de schimmels vrijgegeven voor voortplanting en worden door de wind verspreid. Als een allergiepatiënt ze inademt, ontstaat een allergische reactie.

Het zijn juist deze schimmelsporen die bij de mens een allergische reactie kunnen uitlokken. Als een persoon de allergenen van de schimmels inademt, kan dit tot een reactie leiden. Een niet-allergisch persoon merkt niets van de sporen die hij of zij inademt. De allergische persoon reageert alsof een ziekteverwekker het lichaam binnendringt en het immuunsysteem probeert deze ziekteverwekker te bestrijden.

In zeldzamere gevallen is de allergische reactie het gevolg van het oraal innemen van de schimmels. Dat wil zeggen, als je de ziektekiemen eet. Dit kan in de vorm van beschimmelde kaas zijn, maar ook van beschimmeld brood.

Een schimmelallergie is meestal een erfelijke allergie. Veel allergieën worden doorgegeven via onze genen. Als onze ouders of naaste familieleden allergisch zijn, moeten we zeker een dokter raadplegen.

Aangezien schimmel zich vooral via de lucht verspreidt, worden ook de ademhalingswegen het eerst aangetast. Bij de eerste tekenen van een allergie na contact met schimmel moet u dus een arts raadplegen om de oorzaken op te helderen.

Er zijn talrijke soorten schimmel waarmee wij dagelijks in onze omgeving worden geconfronteerd. Slechts 20 tot 30 van deze schimmelsoorten kunnen echter een allergie opwekken.

De microscopisch kleine organismen komen gewoonlijk in grote aantallen voor en bestaan uit talrijke kleine cellen. Deze worden door de mens via de luchtwegen opgenomen.

De sporen van schimmels verschillen van elkaar in grootte, vorm en kleur. Ze groeien waar het vochtig en warm is en bij voorkeur op organisch substraat.

Bladhopen, organisch afval, compost, bladeren, brandhouthopen en tal van andere organische substraten zijn een perfecte voedingsbodem voor schimmelophopingen.

In onze directe leefruimte zijn vochtige muren, vochtig behang, houten lambriseringen, vochtig textiel, betegelde muren, airconditioningsystemen, vochtige matrassen en gestoffeerde meubelen, maar ook kamerplanten (vooral de zogenaamde hydrocultuur) en luchtbevochtigers de plaatsen waar schimmels zich bij voorkeur vestigen.

Hoge concentraties sporen kunnen vooral worden aangetroffen in niet-geventileerde ruimten. Schimmelophopingen komen ook vaak voor in ruimten met een hogere luchtvochtigheid op zich: hiertoe behoren de badkamer, het toilet, kelderruimten en kassen.

Zoals u ziet, vormen flats de perfecte voedingsbodem voor schimmel.

Wat kunt u doen tegen schimmelaantasting?

Creëer een ruimte in uw huis waar dergelijke schimmelophopingen niet kunnen voorkomen door aandacht te besteden aan de volgende zaken:

• Stel klimatologische omstandigheden in waarin schimmelgroei niet kan optreden.
• Ventileer uw huis regelmatig. Gebrek aan ventilatie leidt tot schimmelvorming.
• Gebruik geen gestoffeerde meubelen in een te vochtige omgeving
• Sla geen organisch afval en materiaal op binnen uw vier muren.
• Als er schimmelafzetting in de muren zit, moet u die onmiddellijk schoonmaken
• Behang, pleisterwerk en voegen moeten diep gereinigd worden
• Groenten en fruit moeten in de koelkast worden bewaard
• Voedsel moet zo vers mogelijk worden gegeten

Het zijn meestal de ademhalingswegen die door een schimmelallergie worden aangetast. Helaas kunnen de symptomen zelden onmiddellijk tot de oorzaak worden herleid, omdat de schimmels vaak onzichtbaar blijven voor het oog. De microscopisch kleine sporen openbaren zich pas in een laat stadium.

Schimmelsporen kunnen echter niet alleen via de ademhalingswegen worden opgenomen, maar ook via ons voedsel. Hetzij bewust, door beschimmelde kaas te eten, hetzij onbewust, door beschimmeld voedsel te eten zonder het te merken.

De symptomen kunnen zich op de volgende manieren uiten:

• Niesaanvallen zijn zeer waarschijnlijk bij een schimmelallergie, omdat de ademhalingswegen erbij betrokken zijn. Dit kan leiden tot zwelling van de luchtwegen.
• Jeukende, rode ogen die de neiging hebben te gaan tranen en verhoogde gevoeligheid voor licht.
• Conjunctivitis
• Astma-aanvallen en kortademigheid
• Hoesten en aanval-achtige hoestaanvallen
• Diarree, winderigheid, braken en kolieken
• Onvermogen om zich te concentreren, vermoeidheid, lusteloosheid

Het is moeilijk om een diagnose te stellen omdat je geen schimmel kunt zien. Een schimmelallergie kan echter worden afgeleid uit de medische voorgeschiedenis. Huidtests en bloedonderzoek kunnen uiteindelijk uitsluitsel geven over voor welke allergenen iemand allergisch is.

Er zijn manieren om een schimmelallergie te behandelen. Hyposensibilisatie kan de symptomen verlichten.

Bij deze sensibilisatie worden minieme hoeveelheden van het allergeen toegediend, zodat het lichaam eraan kan wennen. Bij dit type behandeling moet u er echter rekening mee houden dat het tot 5 jaar kan duren.

Aan het einde van de behandeling moet het immuunsysteem geleidelijk aan de schimmel gewend zijn geraakt en mag een overreactie van het afweersysteem niet meer voorkomen.

Medicamenteuze behandeling is ook mogelijk in het geval van een schimmelallergie. Hier kan men zijn toevlucht nemen tot antihistaminica in de vorm van sprays, tabletten en druppels, maar ook tot mestcelstabilisatoren, cortisone en bèta-sympathomimetica. U moet echter het type en de methode van behandeling met een arts bespreken.

Vaccinatietherapie is een ander type behandeling waartoe men zijn toevlucht kan nemen. Hier is er kans op genezing door allergievaccinatie met een moleculair gestandaardiseerd allergeenpreparaat.

De behandeling hangt vooral af van op welke allergenen u reageert.

U kunt preventief te werk gaan door schimmelbronnen op te sporen en te verwijderen. Let op schimmelvlekken in de badkamer, maar ook achter kasten, tegels en houten lambriseringen. Verwijder deze dan onmiddellijk. Zorgvuldig schoonmaken kan schimmelaantasting tegengaan. Er zijn speciaal voor dit doel ontwikkelde reinigingsmiddelen.

Als allergiepatiënt moet u direct contact met de ziekteverwekkers vermijden door oude huizen te mijden waar schimmel kan voorkomen. Bescherm bij contact uw luchtwegen met een mondkapje. Vermijd voedsel dat is geproduceerd met schimmelculturen.