Fructose-intolerantie (fruitsuiker-intolerantie)

Beschrijving

Intestinale fructose-intolerantie wordt veroorzaakt door een stoornis van de GLUT-5-transporter. Deze bevindt zich in de dunne darm en is verantwoordelijk voor de opname van fructose en glucose in de bloedbaan. In het geval van intolerantie wordt de fructose niet volledig geabsorbeerd.

De niet-opgenomen suiker komt in de dikke darm terecht, waar hij wordt afgebroken door de bacteriën die zich daar bevinden. Bij de afbraak ontstaan afbraakproducten zoals waterstof, kooldioxide en vetzuren met een korte keten. Deze veroorzaken symptomen zoals winderigheid, diarree, buikpijn, misselijkheid of een vol gevoel.

Fructose komt niet alleen voor in fruit of groenten, maar ook in honing en gewone huishoudsuiker (sacharose). Slechts in zeldzame gevallen is het nodig volledig van fruit af te zien. De meeste lijders verdragen kleine hoeveelheden meestal goed.

Voedingsmiddelen die ook dextrose (glucose) bevatten, worden beter verdragen omdat de glucose ook fructose meeneemt wanneer het in de darm wordt opgenomen. Als de verhouding tussen glucose en fructose in een voedingsmiddel goed is, wordt het bijna altijd goed verdragen.

Daarentegen moet sorbitol (een suikervervanger) worden vermeden. Het wordt ook geabsorbeerd via GLUT-5 en concurreert dus met fructose.

De hoeveelheid fructose die kan worden gegeten voordat symptomen ontstaan, wordt de tolerantiedrempel genoemd. Het varieert sterk van persoon tot persoon. Bij een gezond persoon 30g of meer, bij een intolerant persoon 1g-5g. Bovendien worden de symptomen vaak niet onmiddellijk toegeschreven aan fructose-intolerantie, maar eerder aan het prikkelbare-darmsyndroom.

Het exacte aantal getroffen mensen is niet bekend vanwege het grote aantal niet-gemelde gevallen, maar naar schatting neemt de trend toe omdat fructose kunstmatig aan steeds meer levensmiddelen wordt toegevoegd.

Intolerantie kan verworven of aangeboren zijn.

Intestinale (verworven) intolerantie kan in de kindertijd optreden, maar normaliseert later. Als het voor het eerst bij volwassenen voorkomt, is het meestal een levenslange metgezel.

Erfelijke (aangeboren) fructose-intolerantie is al waarneembaar bij zuigelingen. Deze aandoening wordt als levensbedreigend beschouwd, omdat zelfs kleine hoeveelheden fructose ernstige complicaties kunnen veroorzaken.

De symptomen worden veroorzaakt door een stoornis van de GLUT-5 transporter. Het is verantwoordelijk voor de absorptie van fructose en glucose uit de darm in de bloedbaan. Als de suikervoorraad de capaciteit van de transporteurs overschrijdt, bereikt fructose de dikke darm, waar het wordt afgebroken door bacteriën die zich daar bevinden en waar gassen worden geproduceerd als afbraakproduct. Dit leidt tot symptomen zoals winderigheid, diarree of buikpijn.

Waarom GLUT-5 bij sommige mensen een lagere capaciteit heeft, is nog niet precies duidelijk. De enige aanwijzing tot dusver is dat er een familiegeschiedenis van de aandoening is, zodat genetische factoren worden overwogen.

Fructose-intolerantie kan aangeboren zijn, in de kindertijd verdwijnen of zich bij volwassenen ontwikkelen.

• Winderigheid
• Diarree
• Buikpijn
• Misselijkheid
• Opgeblazen gevoel
• Duizeligheid

De verstoring van de darmwerking veroorzaakt vaak een tekort aan foliumzuur of zink. Getroffen mensen zijn daarom veel vatbaarder voor infecties.

De intensiteit van de symptomen wordt door verschillende factoren veroorzaakt:

• Absorptiecapaciteit voor fructose
• Hoeveelheid geconsumeerde fructose
• Intestinale flora (hoeveelheid en type bacteriën in de darm)
• Glucosegehalte van de voeding (verbetert de opname van fructose)
• Sorbitolgehalte (vermindert de absorptie van fructose)

Fructose-intolerantie wordt gediagnosticeerd op basis van het waterstofgehalte in de uitgeademde lucht. Waterstof wordt in de adem gevonden zodra darmbacteriën fructose afbreken.

De opsporing is vergelijkbaar met een alcoholtest, door krachtig uit te ademen in een apparaat. Deze test moet worden uitgevoerd op een nuchtere maag, verschillende malen met tussenpozen van 20 minuten, nadat de patiënt 50 g fructose heeft gedronken.

Deze procedure is niet geschikt voor alle mensen. Daarom wordt ook het methaangehalte van de adem gemeten, een andere aanwijzing voor de afbraak van fructose in de dikke darm.

Om de symptomen te verlichten, moet fructose worden vermeden. Vooral in het begin van de therapie is het belangrijk zo weinig mogelijk fructose te consumeren. Dit is meestal een uitdaging voor de getroffenen, omdat fructose niet alleen in fruit en sappen zit, maar ook in groenten, huishoudsuiker (sacharose), veel snoep, frisdranken, kant-en-klare sauzen en honing.

Sorbitol en andere suikervervangers moeten ook worden vermeden omdat zij de opname van fructose in de darm belemmeren. Ze zitten in suikervrij snoepgoed en fruit zoals pruimen of abrikozen.

De volgende voedingsmiddelen kunnen zonder bezwaar worden geconsumeerd:

• Vlees
• Pasta
• Rijst
• Aardappelen (bewaterd)
• Graanproducten (de meeste)
• Zuivelproducten (de meeste)
• Groenten zoals spinazie, erwten, groene asperges, zuurkool, kool, witlof, maïs, sla, champignons.

Een nauwkeurig dieetplan moet worden uitgewerkt met een gespecialiseerde arts of voedingsdeskundige en gedurende ten minste 2-4 weken worden gevolgd.

Als de therapie werkt, kan de tolerantiedrempel worden getest. Ook andere soorten groenten en fruit kunnen worden geprobeerd.

De tolerantie voor fructose neemt bij veel patiënten toe als tegelijkertijd minstens evenveel glucose wordt geconsumeerd. Dit effect kan worden bereikt met levensmiddelen die beide suikers reeds in de juiste verhoudingen bevatten, of door wat glucose over levensmiddelen met fructose te strooien.

Als de symptomen niet verdwijnen, moet worden gedacht aan andere intoleranties, bijvoorbeeld lactose-intolerantie.

Als de verandering of aanpassing van het dieet succesvol is, is een symptoomvrij leven zeer waarschijnlijk.

Hoe minder uitgesproken de intolerantie, hoe beter de kansen.

Bij kinderen kunnen de symptomen na enige tijd vanzelf overgaan. Als de intolerantie echter pas op volwassen leeftijd opduikt, blijft zij meestal levenslang bestaan.