Korstmossen (Impetigo contagiosa)

Korstmossen (ook wel schorsmossen of impetigo contagiosa genoemd) is een bacteriële huidinfectie die meestal wordt veroorzaakt door stafylokokken, in zeldzamere gevallen door streptokokken. De zeer besmettelijke ziekte wordt overgedragen door besmetting met uitstrijkjes. Deze kiemen kunnen ook worden opgespoord in de neus-keelholte van vele gezonde mensen zonder dat zij aan een knars lijden.

Aangezien de ziekteverwekkers alleen via kleine wondjes de huid kunnen binnendringen of als gevolg van een verminderde afweer, lopen vooral kinderen met neurodermitis, waterpokken of schurft een verhoogd risico de ziekte op te lopen.

Jonge kinderen en schoolkinderen worden vaak getroffen - gevallen van de ziekte komen meestal vaker voor op kleuterscholen en scholen. Mensen van andere leeftijdsgroepen kunnen echter ook schurft krijgen.

De gebieden van de huid meestal getroffen door een korst korstmos zijn het gezicht en de extremiteiten.

Korstmossen worden voornamelijk veroorzaakt door stafylokokken (voornamelijk Staphylococcus aureus), soms ook door streptokokken. De ziektekiemen worden overgedragen door direct contact met de infectiebron of indirect als besmetting via besmette handen of alledaagse voorwerpen zoals handdoeken en brillen.

De incubatietijd (tijd tussen de besmetting en het eerste optreden van de symptomen) bedraagt in de meeste gevallen tussen twee en tien dagen. Pas wanneer de open, etterende huid is genezen, bestaat er geen gevaar meer voor overdracht van de bacterie op andere mensen.

Korstmossen manifesteren zich in de vorm van met vocht of pus gevulde blaasjes die vooral verschijnen op de huid rond de mond en neus, en op de handen. Wanneer deze blaasjes openbarsten, verschijnen de typische honinggele korstjes met een rode rand. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een klein- en een zeldzamer groot-bladig type korstmos, waarbij de kleine blaasjes gemakkelijker openbarsten door een dunnere wandlaag. Een sterk voorkomen van de grote blaarvariant kan ook gepaard gaan met lichte koorts en gezwollen lymfeklieren. Aangezien de inhoud van de blaar hoge concentraties ziekteverwekkers bevat, is overdracht van de ziektekiemen op andere huidplekken of mensen mogelijk door contact met de blaar.

Korstmossen worden meestal gediagnosticeerd op basis van het typische uiterlijk. Met laboratoriumdiagnostiek kunnen de ziekteverwekkers ook rechtstreeks in de blaasjesvloeistof of in swabs van de neuskeelholte worden opgespoord, en indirect via antilichamen in het bloed.

Om de ziekteverwekkers op mogelijke antibioticaresistentie te testen, kan een bacteriekweek van het monster worden bereid.

In de meeste gevallen bestaat de behandeling uit het aanbrengen van een antisepticum (middel tegen wondinfecties) of een antibioticum op de aangetaste huidzones. Als het korstmos zeer ernstig is, kunnen voor genezing ook orale antibiotica nodig zijn.

Voor een betere genezing en om verdere verspreiding van de ziekte te voorkomen, is het vooral belangrijk aandacht te besteden aan een goede hygiëne. De besmette huidgedeelten mogen niet worden aangeraakt; de handen moeten grondig met zeep worden gewassen na elk contact met een besmet kind. Kinderen moeten er ook voor zorgen dat hun vingernagels kort geknipt zijn, omdat dit het risico op het openkrabben van de zweertjes en het verspreiden van de ziektekiemen verkleint.

Korstmossen genezen meestal vrij goed en zonder gevolgen als ze op tijd en consequent worden behandeld. Tijdens de ziekte is zwelling van de lymfeklieren mogelijk en in zeldzame gevallen kunnen de ziekteverwekkers zich verspreiden naar diepere huidlagen en zo een ontsteking van het nagelbed veroorzaken. Een zeer zeldzame complicatie is nierontsteking (glomerulonefritis) veroorzaakt door streptokokken - om dit vroegtijdig te kunnen herkennen, moet de urine aan het begin van de ziekte en na ongeveer zes weken worden onderzocht.

Als ondanks de therapie de kneuzing zich blijft uitbreiden of na drie dagen niet geneest, moet de arts opnieuw worden geraadpleegd.

Om het infectierisico te beperken, moet worden gezorgd voor een goede hygiëne bij de omgang met besmette personen. Na contact moeten de handen grondig met zeep worden gereinigd - de bacteriën in mogelijk besmet textiel zoals handdoeken of beddengoed worden op betrouwbare wijze gedood in de wasmachine op 60°C.

Aangezien de knars niet meer besmettelijk is totdat alle korstjes eraf zijn gevallen, mogen de kinderen vanaf dat moment pas weer naar school of naar de kleuterschool.