Clenbuterol

Clenbuterol is een decongestivum en bronchodilatator die wordt gebruikt voor verschillende aandoeningen van de luchtwegen. Het behoort tot de groep van bèta-sympathomimetica.

Gebruik en indicaties

Clenbuterol is een langwerkend antiasthmatisch en broncholytisch middel. Het wordt gebruikt voor de langetermijnbehandeling van bronchiale astma, COPD en chronische obstructieve bronchitis. Het is niet geschikt voor de acute behandeling van bronchospasmen vanwege de vertraagde werking.

In tegenstelling tot andere vertegenwoordigers van deze groep wordt het niet via inhalatie toegediend, maar als tablet of orale oplossing. Het wordt vaak gecombineerd met ambroxol, een slijmoplossend middel.

Clenbuterol is toegelaten in Duitsland en Oostenrijk, maar niet in de Verenigde Staten. Het wordt in veel landen ook gebruikt in de diergeneeskunde.

Geschiedenis

Clenbuterol werd ontwikkeld en voor het eerst toegelaten in de jaren 1960. In de daaropvolgende jaren, clenbuterol viel in diskrediet als gevolg van het gebruik ervan als een doping agent. In de vroege jaren 2000, werd het ook aangeprezen als een "gewichtsverlies" product. Dit effect is echter ongegrond gebleken.

Farmacodynamiek en werkingsmechanisme

Clenbuterol is een β2-sympathomimeticum en bindt aan β2-receptoren. Dit komt door zijn structurele gelijkenis met adrenaline en noradrenaline, de natuurlijke agonisten van deze receptor. Activering van β2-receptoren door clenbuterol leidt tot ontspanning van gladde spieren in de longen, het maagdarmkanaal, de baarmoeder en diverse bloedvaten. De activering van β2-receptoren veroorzaakt ook vasodilatatie van de hartspier.

Bij astma en soortgelijke longklachten trekken de gladde spieren van de bronchiën samen, waardoor de ademhaling wordt bemoeilijkt. De toediening van clenbuterol kan het optreden van bronchospasmen minimaliseren. Het is niet geschikt voor de behandeling van acute bronchospasmen vanwege de langdurige werking en het langzame begin van de werking.

Farmacokinetiek

De absorptie na orale toediening is snel en vrijwel volledig (98%). De halfwaardetijd is ongeveer 36-39 uur.

Interacties met geneesmiddelen

Interacties kunnen optreden met de volgende geneesmiddelen:

• Bij gebruik met andere β2-sympathomimetica, anticholinergica, tricyclische en MAO-remmers en narcotische gassen kunnen de bijwerkingen op het cardiovasculaire systeem toenemen.
• Theofylline, corticosteroïden, digitalispreparaten en diuretica (behalve kaliumsparende diuretica) kunnen het risico van kaliumtekort verminderen.
• Bètablokkers kunnen het effect van clenbuterol omkeren.
• Het bloedsuikerverlagende effect van antidiabetica kan verminderen bij gelijktijdige behandeling.
• Als clenbuterol en antitussiva gelijktijdig worden ingenomen, kan een gevaarlijke ophoping van afscheidingen ontstaan door de verminderde hoestreflex.

Contra-indicaties

Clenbuterol mag niet worden gebruikt in de volgende gevallen:

• In geval van allergie voor clenbuterol
• Hyperthyreoïdie
• Hypertrofische obstructieve cardiomyopathie
• Tachycardische aritmie (snelle hartslag)
• Pheochromocytoom (een tumor van de bijnieren).

Bijwerkingen

De volgende bijwerkingen kunnen optreden.

Vaak:

• Hartkloppingen
• Versnelde hartslag
• Spiertrillingen
• Zenuwachtigheid

Af en toe:

• Hoofdpijn
• Braken
• Misselijkheid
• Droge mond
• Indigestie en diarree
• Huiduitslag
• Spierpijn
• Spierkrampen

Niet bekend:

• Hartritmestoornissen
• Angina pectoris (benauwdheid van het hart)
• Duizeligheid
• Daling van het kaliumgehalte in het bloed
• Overgevoeligheidsreacties
• Rusteloosheid

Zwangerschap en borstvoeding

Clenbuterol wordt afgeraden tijdens de zwangerschap. Dit geldt met name voor de eerste 3 maanden van de zwangerschap en, vanwege de arbeidsremmende werking, voor de dagen voor de bevalling.

Clenbuterol gaat over in de moedermelk. Daarom mag het niet worden gebruikt tijdens de borstvoeding of moet de borstvoeding worden onderbroken.

Misbruik

Clenbuterol kan de cardiac output, de maximale hartslag en daarmee de trainingsprestaties van sporters op korte termijn verhogen. Het verhoogt ook de basale stofwisseling en er is sprake van een anabool effect op de spiergroei. Vanwege deze effecten kan het door wedstrijdsporters worden misbruikt voor dopingdoeleinden. Daarom is het een verboden stof door het Internationaal Olympisch Comité (IOC).

In het recente verleden is het ook gepromoot als een zogenaamd "afslankproduct". Voor dit gebruik zijn echter te weinig klinische studies beschikbaar.