Basis
Hyaluronzuur is een polysacharide die overal in het lichaam voorkomt, meer bepaald een glycosaminoglycaan. Het bestaat uit zich herhalende disacharide-eenheden van urinezuur, is lineair en heeft zure eigenschappen. Hyaluronzuur is een hoofdbestanddeel van de extracellulaire matrix van gewervelde dieren, met name van het bindweefsel, dat zich tussen de huidcellen bevindt en deze vult en ondersteunt. Tot 50.000 disachariden kunnen elkaar opvolgen en vormen zo grote geladen structuren met een hoge moleculaire massa. Ze zijn geladen en hebben dus een zeer hoge polariteit, waardoor ze grote hoeveelheden water kunnen opnemen en volume kunnen geven. Deze eigenschappen beïnvloeden de biochemische functies in het lichaam aanzienlijk.
Zij worden ook gebruikt voor cosmetische en therapeutische doeleinden.
Toepassingen en indicaties
In cosmetica is hyaluronzuur een onmisbaar bestanddeel, vooral in schoonheidsproducten zoals crèmes, omdat het de huid veerkracht geeft en bijdraagt tot het behoud van structurele en weefselspanning. In sommige crèmes dient het ook om rimpels enigszins te verminderen, maar niet om ze blijvend glad te strijken, omdat het alleen de bovenste huidlagen bereikt en niet verder kan doordringen tot de diepere. Omdat het grote hoeveelheden watermoleculen kan binden, voorziet het de huid van vocht en heeft het dus een hydraterend effect, daarom wordt het ook vaak gebruikt in vochtinbrengende crèmes. Doordat het grote hoeveelheden water bindt, zwelt het op en trekt het de huid extra strak.
Naast crèmes wordt hyaluronzuur ook gebruikt in de esthetische geneeskunde om borsten of lippen vorm te geven.
Verder is hyaluronzuur in de handel verkrijgbaar in vele doseringsvormen zoals ampullen, gels, oogdruppels of capsules voor orale toediening als voedingssupplement.
Hyaluronzuur wordt ook gebruikt in allerlei medische preparaten en geneesmiddelen. Zo bevatten sommige neussprays en oogdruppels hyaluronzuur, dat voorkomt dat het neusslijmvlies en het oog uitdrogen. In reinigings- en onderhoudsoplossingen voor contactlenzen vormt het een duurzame traanfilm op het oog na het inbrengen, zonder het zicht te belemmeren.
Therapeutisch wordt hyaluronzuur gebruikt als natriumzout (natriumhyaluronaat) in de vorm van injectieoplossingen voor de behandeling van artrose (gewrichtsslijtage). Dit is een degeneratieve gewrichtsziekte waarbij schade optreedt aan het gewrichtskraakbeen. Het gewrichtskraakbeen, dat als een beschermende en elastische laag aanwezig is op de uiteinden van de botten, slijt weg tot, in de loop van de ziekte, bot tegen bot schuurt, wat leidt tot pijn en immobiliteit van de getroffen persoon.
Met behulp van injectieoplossingen wordt hyaluronzuur rechtstreeks in de ruimten tussen de gewrichten geïnjecteerd om de functie van het versleten gewrichtskraakbeen over te nemen en als schokdemper te fungeren. Het beschermt het gewrichtskraakbeen ook tegen verdere afbraak en verlicht de pijn door een beschermende laag te vormen.
De spuit met de injectievloeistof (bv. Hyalarat®) wordt volgens voorschrift van een arts eenmaal per week in het aangetaste gewricht geïnjecteerd.
Geschiedenis
Hyaluronzuur werd in 1934 door de artsen Karl Meyer en John Palmer van de Columbia University in New York voor het eerst geïsoleerd uit de vloeistof van runderogen, en vanaf dat moment werd het in detail bestudeerd. Deze vloeistof, die toen nog onbekend was, was doorzichtig maar glasachtig. Ook konden zij al vroeg uronzuur identificeren als bestanddeel van deze oplossing, en daarom gaven zij het de naam "hyaluronzuur", wat uit het Grieks vertaald wordt als glas (hyalos) en urone (een afkorting voor hyaluronzuur).
Aanvankelijk kon de stof alleen uit dierlijke bronnen worden verkregen. Pas in de jaren 2000 was het mogelijk om het uit bacteriën te synthetiseren, waardoor het risico op bijwerkingen sterk verminderde en het mogelijk werd hyaluronzuur in cosmetica te gebruiken.
