Methadon

Methadon is een synthetische opioïde die voornamelijk wordt gebruikt voor substitutietherapie bij heroïne- of opiaatverslaving. Het kan ook worden gebruikt voor de behandeling van neuropathische pijn.

FarmacodynamiekNet als andere opioïden bindt methadon aan µ-opioïdereceptoren. In het kader van een substitutietherapie leidt dit enerzijds tot de onderdrukking van ontwenningsverschijnselen. Anderzijds worden bij een langdurige orale substitutietherapie de intoxicatie-effecten onderdrukt door het opbouwen van een tolerantie en wordt het verlangen naar heroïne of andere opiaten verminderd. Vanaf een dosis van ongeveer 60 mg wordt een opioïde blokkade bereikt waarbij extra consumptie van andere opiaten of heroïne geen effect meer heeft. Het pijnstillende effect bij neuropathische pijn wordt verklaard door antagonisme op NMDA-receptoren.

FarmacokinetiekBij orale inname is de biologische beschikbaarheid ongeveer 90%, de plasmaconcentratie bereikt zijn hoogste waarde na twee tot vier uur. In het bloed is 85 % van het opioïd gebonden aan plasma-eiwitten. De lange halfwaardetijd van 13 tot 47 uur maakt methadon ideaal voor een langwerkende substitutietherapie. Het middel wordt gemetaboliseerd in de lever en vervolgens uitgescheiden in de urine.

InteractiesGelijktijdige inname van alcohol, antidepressiva, benzodiazepinen of barbituraten kan de centrale verzwakking van het opioïd versterken en zo ernstige of zelfs levensbedreigende bijwerkingen veroorzaken.

BijwerkingenDoor de centrale verzwakking leidt methadon vaak tot vermoeidheid, hoofdpijn of duizeligheid. Daarnaast kunnen constipatie, urinestoornissen en psychische klachten zoals depressie, angst- en paniekstoornissen of hallucinaties optreden. In geval van overdosering kan ademstilstand worden geïnduceerd door het ademhalingsdepressieve effect, en kunnen ook circulatiestilstand, shock en stuiptrekkingen optreden.

Toxicologische gegevensBij ratten werd na orale toediening een mediane letale dosis van 86 mg/kg waargenomen. Bij zuigelingen kan slechts 10 mg en bij volwassenen 40 tot 50 mg dodelijk zijn. Vooral aan het begin van een substitutietherapie moeten patiënten daarom goed worden onderzocht op tekenen van overdosering.