Azathioprine 25 mg, filmomhulde tablet

Azathioprine behoort tot de geneesmiddelengroep van de immunosuppressiva, middelen die de afweerreacties van het lichaam onderdrukken.

Azathioprine wordt gebruikt in combinatie met andere immunosuppressiva (bijv. bijnierschorshormonen) bij patiënten die een allogene (van een ander) nier-, lever-, hart-, long- of alvleeskliertransplantatie krijgen, om afstoting van het getransplanteerde orgaan te voorkomen.

Het therapeutische effect kan pas na weken of maanden intreden, en het kan een steroïdsparend effect inhouden, waardoor de toxiciteit (giftigheid) die samenhangt met hoge doseringen en langdurig gebruik van corticosteroïden verlaagd wordt.

Azathioprine wordt in ernstige gevallen ook gebruikt voor de behandeling van de volgende ziekten bij patiënten die steroïden niet verdragen of die afhankelijk zijn van steroïden en bij wie de werking onvoldoende is ondanks behandeling met hoge doses steroïden:

• ernstige actieve reumatische artritis die niet onder controle gebracht kan worden met minder toxische middelen (ziekte-verminderende antireumatica (DMARD’s));
• (matig) ernstige ontstekingen in het maagdarmkanaal (ziekte van Crohn of colitis ulcerosa);
• een ontstekingsachtige ziekte van de huid en/of ingewanden (systemische lupus erythematodes, SLE) ;
• een bindweefselziekte waarbij de huid en de spieren worden aangetast (dermatomyositis) en niet- erfelijke spierziekte met ontstekingsverschijnselen (polymyositis);

1313: Package Leafet

Pagina: 2

• chronische ontsteking van levercellen waarbij het immuunsysteem tegen het eigen lichaam reageert (auto-immune hepatitis);
• aantasting van de bloedvaten, waarbij gewichtsverlies, moeheid en maagdarmstoornissen kunnen optreden (polyarteriitis nodosa);
• hardnekkige bloedarmoede, veroorzaakt door het afbreken van rode bloedcellen door het lichaamseigen afweersysteem (auto-immune hemolytische anemie);
• bepaalde vorm van bloeduitstortingen in de huid en/of slijmvliezen, waarbij er een tekort aan bloedplaatjes is (chronische refractaire idiopathische trombocytopenische purpura).

1313: Package Leafet

Pagina: 5

Gebruik Azathioprine altijd precies zoals uw arts heeft voorgeschreven. Raadpleeg bij twijfel uw arts of apotheker.

De gebruikelijke dosering is:

• Transplantatie Gewoonlijk wordt gestart met maximaal 5 mg per kg lichaamsgewicht per dag. Daarna kan de dosering verlaagd worden tot 1-4 mg per kg lichaamsgewicht per dag.
• Andere aandoeningen Over het algemeen wordt gestart met 1-3 mg per kg lichaamsgewicht per dag. Daarna kan de dosering verlaagd worden tot 1-3 mg per kg lichaamsgewicht per dag.

Voor de behandeling van auto-immune hepatitis ligt de dosering tussen 1 en 1,5 mg per kg lichaamsgewicht per dag.

Patiënten met een nier- en/of leverbeschadiging

Uw arts zal een dosering kiezen aan de lage kant van de hierboven genoemde doseringsbereiken. Azathioprine mag niet gebruikt worden bij ernstige leverfunctiestoornissen (zie rubriek "Gebruik Azathioprine niet").

Kinderen en jongeren

Er zijn onvoldoende gegevens bekend over de behandeling van kinderen en jongeren onder de 18 jaar voor:

• jeugdige idiopathische (onbekende oorzaak) reumatische ontsteking van de gewrichten,
• reumatische ontsteking van de gewrichten,
• een ontstekingsachtige ziekte van de huid en/of ingewanden (systemische lupus erythematodes),
• een bindweefselziekte waarbij de huid en de spieren worden aangetast (dermatomyositis) en
• aantasting van de bloedvaten, waarbij gewichtsverlies, moeheid en maagdarmstoornissen kunnen optreden (polyarteriitis nodosa)

Voor de andere aandoeningen gelden dezelfde doseringen als voor volwassenen.

Oudere patiënten

Uw arts zal een dosering kiezen aan de lage kant van de hierboven genoemde doseringsbereiken. Uw bloed moet extra zorgvuldig gecontroleerd worden.

In geval u merkt dat Azathioprine te sterk of juist te weinig werkt, raadpleeg dan uw arts of apotheker.

Wijze van gebruik en duur van de behandeling

Voor oraal gebruik.

Azathioprine filmomhulde tabletten dienen met een glas water (200 ml) tijdens de maaltijd ingenomen te worden.

Uw arts zal u vertellen hoelang u Azathioprine moet gebruiken. Het kan weken of maanden duren voordat het effect van Azathioprine zichtbaar is.

1313: Package Leafet

Pagina: 6

Wanneer er echter binnen 3 tot 6 maanden geen effect optreedt, kan uw arts overwegen het gebruik te staken. U mag niet zelf stoppen met de behandeling, dit moet altijd geleidelijk en onder medisch toezicht gebeuren.

Wat u moet doen als u meer van Azathioprine heeft gebruikt dan u zou mogen

Wanneer u te veel van Azathioprine heeft gebruikt, neem dan onmiddellijk contact op met uw arts of apotheker. Symptomen van overdosering kunnen zijn: vermoeidheid, zweren in de keel, koorts, infecties, blauwe plekken en bloedingen.

Wat u moet doen wanneer u bent vergeten Azathioprine te gebruiken

Neem geen dubbele dosis om een vergeten dosis in te halen. Volg het normale doseringsschema. Als u meer dan één dosis vergeten bent, neem dan contact op met uw arts.

Als u stopt met het gebruik van Azathioprine

Door stoppen met azathioprine kunnen de volgende ziekten verergeren:

• SLE (een ontstekingsachtige ziekte van de huid en/of ingewanden met een ontsteking van de nieren gepaard gaande met bloed in de urine, koorts en pijn in de flanken)
• ernstige ontsteking van het maagdarmkanaal (ziekte van Crohn of ulceratieve colitis)
• ontsteking van de levercellen waarbij het immuunsysteem tegen het eigen lichaam reageert (auto- immuunziekte).

Als u nog vragen heeft over dit geneesmiddel, vraag dan uw arts of apotheker.

Gebruik Azathioprine niet

• als u overgevoelig bent voor azathioprine, 6-mercaptopurine (een afgeleide van azathioprine) of voor één van de hulpstoffen in de tablet;
• als u aan ernstige infecties lijdt;
• als u een ernstig verstoorde lever- of beenmergwerking heeft;
• als u een ontsteking van de alvleesklier heeft;
• als u zwanger bent (tenzij de voordelen opwegen tegen de risico's, zie rubriek "Zwangerschap");
• als u borstvoeding geeft.

Wanneer u azathioprine gebruikt, mag u geen levend vaccin toegediend krijgen, zoals het TBC-, pokken- of gele koortsvaccin.

Wees extra voorzichtig met Azathioprine

• Tijdens de gehele behandeling met Azathioprine dient u onder medisch toezicht te staan. Uw arts dient regelmatig uw bloed volledig te controleren. Dit dient wekelijks te gebeuren tijdens de eerste 8 weken van de behandeling, daarna minimaal 1 keer per 3 maanden. Deze controle wordt vaker gedaan bij:
  • gebruik van hogere doseringen;
  • oudere patiënten;
  • een verminderde nierfunctie;
  • een lichte tot matige leverfunctiestoornis (zie ook rubriek "Gebruik Azathioprine niet");
  • een lichte tot matige stoornis van de beenmergfunctie (zie ook rubriek "Gebruik Azathioprine niet");
  • patiënten met een overmatige miltfunctie (hypersplenie).

U dient onmiddellijk uw arts te waarschuwen bij zweertjes in de mond, koorts, infecties, blauwe plekken, bloedingen of andere symptomen van een remmende werking op het beenmerg (myelosuppressie).

• Patiënten die lijden aan het Lesch-Nyhan syndroom (erfelijke stofwisselingsstoornis bij jongens met o.a. een overmaat aan urinezuur in het bloed, overmatige bewegelijkheid, zwakzinnigheid) mogen azathioprine niet gebruiken, omdat dit geneesmiddel bij deze patiënten geen effect heeft.
• Net als bij andere middelen die het afweersysteem onderdrukken, bestaat er een kans op het ontstaan van gezwellen, vooral als de huid aan de zon blootgesteld wordt. Het verdient daarom

1313: Package Leafet

Pagina: 3

aanbeveling zonlicht (ultraviolette straling) op de huid zoveel mogelijk te vermijden en regelmatig uw huid te controleren (zie rubriek "Bijwerkingen").

• Effecten op de vruchtbaarheid Een vermindering van chronisch nierfalen door niertransplantatie met toediening van azathioprine is samengegaan met toegenomen vruchtbaarheid bij zowel mannelijke als vrouwelijke ontvangers van transplantaten (zie: “Zwangerschap en borstvoeding” voor anticonceptiemaatregelen).

Azathioprine dient voorzichtig te worden gebruikt:

• indien u lijdt aan onbehandelde, plotseling optredende infecties (zie rubriek "Gebruik Azathioprine niet");
• als u tevens allopurinol, oxipurinol of thiopurinol (middelen bij jicht), mesalazine, olsalazine of sulfasalazine (middelen bij darmontsteking), ACE-remmers (bepaalde groep bloeddrukverlagende middelen), trimethoprim/sulfamethoxazol (middelen bij infectieziekten), cimetidine (middel bij maagaandoeningen), indometacine (middel bij jicht, pijn en/of ontstekingen) of stoffen met een giftige werking of remmende werking op het beenmerg gebruikt;
• als blijkt dat u een tekort heeft aan een bepaalde stof (thiopurine-methyltransferase), de omzetting van azathioprine kan dan niet volledig plaatsvinden;
• als u tevens middelen gebruikt die werken op de zenuwen en spieren (zoals curare, pancuronium, tubocurarine of succinylcholine). Indien u een operatie moet ondergaan en deze middelen samen met Azathioprine gebruikt, dient u de arts die de verdoving geeft hierover in te lichten (zie ook “Gebruik met andere geneesmiddelen”);
• indien u bepaalde bloedverdunners (van het coumarinetype) gebruikt. De arts zal u vaker controleren;
• als de arts besluit dat u mag stoppen met azathioprine; de arts zal de dosering geleidelijk verminderen;
• als tegelijk bepaalde vaccins worden toegediend. De arts zal uw immuunreactie controleren;
• als u geneesmiddelen gebruikt die de celgroei en celdeling remmen (cytostatica; veel gebruikt bij kanker). Deze combinatie mag alleen onder medisch toezicht.

Raadpleeg uw arts indien één van de bovenstaande aandoeningen voor u van toepassing is, of dat in het verleden is geweest.

Gebruik met andere geneesmiddelen

Informeer uw arts of apotheker wanneer u andere geneesmiddelen gebruikt of kort geleden heeft gebruikt. Dit geldt ook voor geneesmiddelen die u zonder recept kunt verkrijgen.

Azathioprine en andere geneesmiddelen kunnen elkaars werking en bijwerkingen beïnvloeden. Dit geldt o.a voor:

• allopurinol, oxipurinol en/of thiopurinol (middelen bij o.a. jicht); de omzetting van azathioprine in het lichaam wordt geremd;
• spierverslappende middelen (bij operaties), zoals curare, pancuronium, tubocurarine of succinylcholine; de werking van deze middelen kan beïnvloed worden;
• ciclosporine en tacrolimus (middelen bij o.a. transplantaties); de werking van deze middelen wordt versterkt, wat overmatige onderdrukking van het immuunsysteem veroorzaakt;

1313: Package Leafet

Pagina: 4

• aminosalicylzuurderivaten, zoals olsalazine, mesalazine en sulfasalazine (middelen bij o.a. de ziekte van Crohn); deze kunnen een remmende werking op het beenmerg hebben;
• warfarine (bloedverdunnend middel); de bloedverdunnende werking van dit middel kan afnemen;
• zgn. ACE-remmers (bij o.a. hartzwakte, bijv. captopril), trimethoprim/sulfamethoxazol (middelen bij bepaalde infecties), cimetidine (middel bij o.a. maagdarmzweren), indometacine (middel bij bepaalde reumatische aandoeningen); de kans op een remmende werking op het beenmerg is groter;
• middelen die een remmende werking op het beenmerg hebben of middelen tegen kanker; onderdrukking van de beenmergfunctie kan eerder voorkomen;
• bepaalde vaccins; de werking van de vaccins kan verminderd zijn (zie ook de rubriek “Gebruik Azathioprine niet”).

Zwangerschap en borstvoeding

Vraag uw arts of apotheker om advies voordat u een geneesmiddel inneemt.

U mag azathioprine tijdens de zwangerschap alleen gebruiken op advies van uw arts, en na zorgvuldige afweging van de voor- en nadelen.

Azathioprine en zijn afbraakproducten worden in het bloed van de foetus en in het vruchtwater gevonden na toediening aan de moeder. Bij een aantal pasgeborenen waarvan de moeder azathioprine gebruikte, zijn bloedafwijkingen voorgekomen. Daarom wordt zorgvuldige controle van het bloed tijdens de zwangerschap aangeraden. Tijdens en tot 3 maanden na staken van de behandeling met azathioprine moeten zowel mannelijke als vrouwelijke patiënten in de geslachtsrijpe leeftijd maatregelen nemen om zwangerschap te voorkomen. Dit geldt ook voor patiënten met een verminderde vruchtbaarheid als gevolg van langdurige bloedvergiftiging door onvoldoende werking van de nieren (uremie). De vruchtbaarheid kan zich na de transplantatie weer herstellen.

Azathioprine kan de werking van voorbehoedmiddelen geplaatst in de baarmoeder (intra-uteriene anticonceptiva) verminderen.

Gebruik van azathioprine samen met prednison (middel o.a. gebruikt bij ontstekingen) tijdens de zwangerschap kan een tijdelijke vermindering van de immuunfunctie veroorzaken. Groeiachterstand en vroeggeboorte kunnen voorkomen bij deze combinatie. De gevolgen hiervan op lange termijn zijn onbekend.

Mercaptopurine (een afgeleide van azathioprine) wordt in de moedermelk uitgescheiden. Azathioprine mag niet worden gebruikt in de periode van borstvoeding (zie rubriek "Gebruik Azathioprine niet").

Rijvaardigheid en het gebruik van machines

Er zijn geen gegevens bekend over het effect van Azathioprine op de rijvaardigheid en het vermogen machines te gebruiken.

Belangrijke informatie over bepaalde bestanddelen van Azathioprine

Als uw arts u heeft verteld dat u bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met uw arts voordat u dit geneesmiddel gebruikt.

Zoals alle geneesmiddelen kan azathioprine bijwerkingen veroorzaken, hoewel niet iedereen ze krijgt.

Ongeveer 15% van de patiënten kunnen bijwerkingen verwachten. Het soort, de frequentie en de ernst van de bijwerkingen hangen af van de dosering en de duur van de behandeling. Maar ook van onderliggende ziekten of gelijktijdige behandelingen.

Bijwerkingen kunnen:

• zeer vaak voorkomen (bij meer dan 1 op de 10 behandelde patiënten);
• vaak voorkomen (bij meer dan 1 op de 100, maar bij minder dan 1 op de 10 behandelde patiënten);
• soms voorkomen (bij meer dan 1 op de 1.000, maar bij minder dan 1 op de 100 behandelde patiënten);
• zelden voorkomen (bij meer dan 1 op de 10.000, maar bij minder dan 1 op de 1.000 behandelde patiënten);
• zeer zelden voorkomen (bij minder dan 1 op de 10.000 behandelde patiënten), onbekend (kan niet beoordeeld worden op grond van de beschikbare gegevens).

De volgende bijwerkingen zouden kunnen optreden:

Bloed- en lymfestelselaandoeningen

Zeer vaak

1313: Package Leafet

Pagina: 7

• bloedafwijking (tekort aan witte bloedlichaampjes) gepaard gaande met verhoogde gevoeligheid voor infecties (leukopenie) bij patiënten met een transplantatie (50%) en bij patiënten met chronische reumatische ontsteking van de gewrichten (reumatoïde artritis) (28%).

Vaak

• bloedafwijking (tekort aan witte bloedlichaampjes) gepaard gaande met verhoogde gevoeligheid voor infecties (leukopenie) bij patiënten met ontstekingsachtige darmziekten
• bloedarmoede, bloedafwijking (tekort aan witte bloedlichaampjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging (trombocytopenie).

Zelden

• bloedafwijking (tekort aan witte bloedlichaampjes) gepaard gaande met verhoogde gevoeligheid voor infecties (granulocytopenie),
• vermindering van alle soorten cellen in het bloed (pancytopenie) en
• bloedarmoede door tekort aan rode bloedlichaampjes (aplastische anemie)
• bloedarmoede met vergrote moedercellen in de rode bloedlichaampjes (megaloblastische anemie)
• onvoldoende ontwikkeling van rode bloedcellen (erythroïde hypoplasie)
• bij een tekort van een bepaald enzym (TPMT), een lever- en nierfunctiestoornis, is de kans op beenmergonderdrukking groter.

Ademhalingsstelsel- en borstkasaandoeningen en aandoeningen in de ruimte tussen beide longen

Zelden

• longontsteking waar u weer van kunt herstellen.

Maagdarmstelselaandoeningen

Zeer vaak

• misselijkheid en gebrek aan eetlust, soms met braken (10% van de patiënten met chronische reumatische ontstekingen van de gewrichten hebben deze symptomen).

Vaak

• ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis) (0,2-8%, vooral bij patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan en patiënten met de ziekte van Crohn).

Soms

• vetontlasting in grote hoeveelheid (steatorroe)
• diarree
• ernstige diarree bij patiënten met een ontstekingsachtige darmziekte.

Zelden

De volgende aandoeningen treden alleen op na transplantatie:

• zweren van het maagdarmkanaal
• darmbloeding
• afsterving
• ontsteking van de dikke darm (colitis)
• ontsteking van de darmuitstulpingen (diverticulitis)

1313: Package Leafet

Pagina: 8

• doorboring van de darm (darmperforatie).

Stoornissen van het maagdarmkanaal kunnen verminderd worden door azathioprine in meerdere doseringen en/of tijdens de maaltijden in te nemen.

Huid- en onderhuidaandoeningen

Vaak

• haaruitval (alopecie), in veel gevallen verdwijnt dit spontaan.

Infecties en door parasieten veroorzaakte aandoeningen

Zeer vaak

• infecties bij 20% van de patiënten of patiënten met een niertransplantatie.

Vaak

• gevoeligheid voor infecties bij patiënten met een ontstekingsachtige darmziekte.

Soms

• infecties bij reumapatiënten.

Gezwelvorming, goedaardig en kwaadaardig

Vaak

• bij 2,8% van de patiënten met een niertransplantatie: kwaadaardig gezwel op de huid, kwaadaardig gezwel van een lymfklier (non-Hodgkin lymfoom), baarmoederhalskanker, kwaadaardige aandoening gekenmerkt door vele tumoren (Kaposi-sarcoom), kanker van de uitwendige schaamdelen van de vrouw (vulvakanker).

Soms

• bepaalde ziekte van de lymfklieren na transplantatie.

Zeer zelden

• plotselinge bepaalde bloedkanker (acute myeloïde leukemie)
• bepaalde ziekten van de bloedvormende beenmergcellen.

Gebruik bij andere indicaties dan de preventie van orgaanafstoting verhoogt de kans op tumorvorming.

Immuunsysteemaandoeningen

Soms

• overgevoeligheidsreacties met algeheel gevoel van onwelzijn, stijfheid, rillingen, verlaagde bloeddruk, duizeligheid, teveel witte bloedcellen, huiduitslag, ernstige misselijkheid en braken, diarree, koorts, jeuk, spierpijn, gewrichtspijn, ontsteking van de vaten, nierfunctiestoornis, verhoogde leverwaarden in het bloed.

Zeer zelden

• overgevoeligheidsreacties met dodelijke afloop.

Lever- en galaandoeningen

Vaak

1313: Package Leafet

Pagina: 9

• leverstoornis
• galstuwing (cholestase)
• ontsteking van de galwegen (cholangitis)
• aanwezigheid van vele kleine bloedophopingen in de leverdelen (peliosis hepatitis)
• woekering van bepaalde delen van de lever
• knobbelige, overmatige vermeerdering van weefsel bij 3-10% van de patiënten na een orgaantransplantatie.

Soms

• vergiftiging van de lever (hepatotoxiciteit) bij minder dan 1% van de patiënten met chronische reumatische ontstekingen van de gewrichten.

Zelden

• bepaalde ziekte van de lever met afsluiting van de aderen.

In geval er bij u een bijwerking optreedt die niet in deze bijsluiter is vermeld of die u als ernstig ervaart, informeer dan uw arts of apotheker.

Houd het geneesmiddel buiten het bereik en zicht van kinderen.

Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities.

Gebruik Azathioprine niet meer na de vervaldatum die op de doordrukstrip en het doosje staat achter "Exp.:". De vervaldatum verwijst naar de laatste dag van die maand.

Indien de filmomhulde tablet van Azathioprine 50 mg gehalveerd moet worden, dient contact van de huid met het poeder of het gebroken gedeelte van de tablet vermeden te worden.

Restanten dienen met dezelfde voorzichtigheid verwijderd te worden.

Geneesmiddelen dienen niet weggegooid te worden via het afvalwater of met huishoudelijk afval. Vraag uw apotheker wat u met medicijnen moet doen die niet meer nodig zijn. Deze maatregelen zullen helpen bij de bescherming van het milieu.

Wat bevat Azathioprine

• Het werkzame bestanddeel is azathioprine. Per filmomhulde tablet resp. 25 mg of 50 mg azathioprine.
• Andere bestanddelen (hulpstoffen) zijn: lactose monohydraat, maïszetmeel, povidon, colloïdaal siliciumdioxide, magnesiumstearaat, hypromellose, microkristallijne cellulose, polyoxyl-8-stearaat, talk. Kleurstof: titaniumdioxide (E171).

Hoe ziet Azathioprine er uit en de inhoud van de verpakking

Azathioprine 25 mg, filmomhulde tabletten zijn witte tot geelwitte filmomhulde tabletten, bol aan beide zijden, zonder breuklijn.

1313: Package Leafet

Pagina: 10

Azathioprine 50mg, filmomhulde tabletten zijn witte tot geelwitte filmomhulde tabletten, bol aan beide zijden, met aan één zijde een breukgleuf.

Verpakkingsgrootten: 25 mg: 20, 30, 50 of 100 filmomhulde tabletten. 50 mg: 30, 50 of 100 filmomhulde tabletten.

Houder van de vergunning voor het in de handel brengen en fabrikant

Registratiehouder

Hexal AG

Industriestraße 25

D-83607 Holzkirchen

Duitsland

Fabrikant

Salutas Pharma GmbH

Otto-von-Guericke Allee 1

39179 Barleben

Duitsland

In het register ingeschreven onder:

RVG 27564 (25 mg)

RVG 27565 (50 mg).

Dit geneesmiddel is geregistreerd in lidstaten van de EEA onder de volgende namen:

Nederland: Azathioprine Sandoz 25/50, filmomhulde tabletten 25/50 mg Duitsland: Azathioprin - 1 A Pharma 25/50 mg Filmtabletten

Deze bijsluiter is voor de laatste keer goedgekeurd in 11/2007.