Voordat de behandeling met Clozapine wordt gestart zult u eerst een bloedonderzoek en een lichamelijk onderzoek moeten ondergaan. Uw bloed moet gedurende de behandeling met Clozapine regelmatig onderzocht worden. Uw arts zal u vertellen waar en wanneer uw bloed onderzocht moet worden. De eerste 18 weken van de behandeling zullen deze onderzoeken wekelijks plaatsvinden, maar de frequentie kan daarna verminderd worden tot tenminste iedere 4 weken. Uw bloed moet gedurende de hele behandeling gecontroleerd worden en als u stopt met Clozapine nog 4 weken na het stoppen.
issue date: 27-10-08
Common Technical Document
Clozapine
Tablets
| Module 1 - Section 3.1 | page 3/15 |
Gebruik Clozapine niet
- Wanneer u overgevoelig bent voor clozapine of één van de andere bestanddelen van de tabletten. Overgevoeligheid kunt u herkennen aan bijvoorbeeld rode vlekjes en bultjes op de huid, jeuk of koorts.
- Wanneer u niet in staat bent om regelmatig bloedonderzoek te ondergaan.
- Wanneer u in het verleden afwijkingen in uw bloedbeeld of aandoeningen van het beenmerg (bloedaanmaak) heeft gehad, met name als deze door geneesmiddelen werden veroorzaakt, met uitzondering van afwijkingen in het bloedbeeld veroorzaakt door chemotherapie.
- Wanneer u in het verleden agranulocytose (een zeer ernstige bloedafwijking door een tekort aan witte bloedlichaampjes, gepaard gaande met plotselinge hoge koorts, heftige keelpijn en zweertjes in de mond) heeft gehad, die veroorzaakt werd door het gebruik van Clozapine.
- Wanneer u een gestoorde beenmergfunctie (het vermogen van het lichaam om bloedcellen aan te maken) heeft.
- Wanneer u last heeft van epilepsie (vallende ziekte) die niet met medicijnen te behandelen is.
- Wanneer uw ziekte wordt veroorzaakt door alcohol of vergiftiging of geneesmiddelenintoxicatie.
- Bij bewusteloosheid (comateuze toestanden).
- Als u ooit bent flauw gevallen door een plotselinge stoornis in de bloedsomloop.
- Als u ooit periodes heeft gehad met een verminderde hersenfunctie (niet goed kunnen waarnemen, denken of reageren op de omgeving).
- Wanneer u last heeft van een ernstige nier- of hartaandoening (b.v. myocarditis, een ontsteking van de hartspier).
- Wanneer u lijdt aan een actieve leverziekte die gepaard gaat met misselijkheid, gebrek aan eetlust (anorexia) of geelzucht; een erger wordende (progressieve) leverziekte of leverfalen.
- Wanneer u lijdt aan een paralytische ileus (een aandoening waarbij door verlamming van de darmspieren het voedsel niet meer de darm kan passeren).
- Wanneer u gelijktijdig medicijnen gebruikt waarvan bekend is dat ze agranulocytose (een zeer ernstige bloedafwijking door een tekort aan witte bloedlichaampjes) kunnen veroorzaken of wanneer u gelijktijdig depot antipsychotica (langwerkende middelen tegen ernstige geestesziekte) gebruikt.
Wees extra voorzichtig met Clozapine
U mag alleen worden behandeld met Clozapine:
- als andere anti-psychotica niet werkzaam zijn bij u, of als u ernstige onbehandelbare neurologische bijwerkingen vertoont op andere antipsychotica.
- als u geen afwijkingen aan uw witte bloedbeeld (verdeling en aantal witte bloedcellen) heeft; uw arts zal u hierop controleren vóór de eerste behandeling.
issue date: 27-10-08
Common Technical Document
Clozapine
Tablets
| Module 1 - Section 3.1 | page 4/15 |
- als gedurende de eerste 18 weken van de behandeling elke week uw bloed
gecontroleerd kan worden, daarna minstens iedere 4 weken gedurende de rest van de behandeling en nog 4 weken na het stopzetten van de behandeling.
Bij griepachtige klachten, of klachten als keelpijn en koorts (lichaamstemperatuur boven 38°C) moet u onmiddellijk contact opnemen met uw arts. Er zal onmiddellijk een bloedonderzoek gedaan moeten worden.
Als u Clozapine gebruikt heeft u een grotere kans op het krijgen van myocarditis (ontsteking van de hartspier) of cardiomyopathie (toestand van de hartspier waardoor deze in functie tekortschiet). Het risico op deze aandoeningen is het grootste in de eerste 2 maanden van de behandeling. Klachten die op deze aandoeningen kunnen wijzen zijn o.a. aanhoudend versnelde hartslag (tachycardie), vooral tijdens de eerste twee maanden van de behandeling, of hartkloppingen (palpitaties), hartritmestoornissen (aritmieën), pijn op de borst en andere tekenen en symptomen van hartfalen (b.v. onverklaarbare moeheid, kortademigheid, versnelde ademhaling).
Wanneer myocarditis of cardiomyopathie wordt vermoed, zal de behandeling met clozapine worden gestaakt en wordt u doorverwezen naar een cardioloog.
Als u eerder last heeft gehad van myocarditis of cardiomyopathie bij het gebruik van clozapine mag u niet weer clozapine gebruiken.
Als u eerder afwijkingen aan het witte bloedbeeld kreeg bij het gebruik van clozapine mag u niet weer clozapine gebruiken.
Indien u een beenmergafwijking (een verminderd vermogen van uw lichaam om bloedcellen aan te maken) heeft gehad, mag u dit middel alleen gebruiken als de mogelijke voordelen opwegen tegen het risico.
Extra voorzichtigheid is ook geboden bij patiënten met een laag aantal witte bloedcellen gezien het risico op neutropenie (een bloedafwijking - tekort aan witte bloedcellen - gepaard gaande met een verhoogde gevoeligheid voor infecties).
Voordat de behandeling met Clozapine wordt gestart moet u eerst een bloedonderzoek en een lichamelijk onderzoek ondergaan. Tevens wordt dan uw medische voorgeschiedenis bepaald. Wanneer u een voorgeschiedenis heeft van hartziekte of abnormale bevindingen met betrekking tot het hart bij lichamelijk onderzoek naar boven komen, zult u worden doorverwezen naar een specialist voor andere onderzoeken die o.a kunnen bestaan uit een ECG (elektrocardiogram).
Ook bij tussentijds onderbreken van de behandeling moet uw bloed gecontroleerd worden. Na een behandelperiode van meer dan 18 weken, en een stopperiode (vanwege bloedafwijkingen) van 3 dagen tot 4 weken, is er een wekelijkse controle gedurende 6
issue date: 27-10-08
Common Technical Document
Clozapine
Tablets
| Module 1 - Section 3.1 | page 5/15 |
weken nodig. Als er gedurende die 6 weken geen afwijkingen aan het witte bloedbeeld optreden kan de controlefrequentie weer verlaagd worden tot iedere 4 weken. Bij een stopperiode van meer dan 4 weken, is er een wekelijkse controle gedurende 18 weken nodig en de dosis zal opnieuw ingesteld worden.
Na plotseling stoppen van de behandeling kunnen ontwenningsverschijnselen optreden, zoals: het waarnemen van dingen die er niet zijn (hallucinaties), hoofdpijn, misselijkheid, braken, diarree. De behandeling met Clozapine dient langzaam te worden afgebouwd, om het optreden van deze verschijnselen zoveel mogelijk te vermijden. Overleg altijd met uw arts voor het stoppen van de behandeling met Clozapine.Tijdens behandeling met clozapine kunt u last krijgen van orthostatische hypotensie (bloeddrukdaling door bijvoorbeeld snel opstaan uit een zittende of liggende houding soms gepaard gaande met duizeligheid), met of zonder flauwvallen. Deze klachten kunnen in zeldzame gevallen ernstig zijn en gepaard gaan met hart- en/of ademhalingsstilstand. Dit probleem treedt waarschijnlijk eerder op bij gelijktijdig gebruik van benzodiazepines of andere psychotropische geneesmiddelen (bepaalde geneesmiddelen met rustgevende, slaapverwekkende en/of spierverslappende eigenschappen; zie ook rubriek “Gebruik van Clozapine in combinatie met andere geneesmiddelen”). Controle van de bloeddruk in staande en liggende houding is noodzakelijk tijdens de eerste weken van de behandeling bij patiënten met de ziekte van Parkinson.
Regelmatige controle door een arts is ook belangrijk:
- als u lijdt aan epilepsie (vallende ziekte) of last heeft van stuipen.
- als u last heeft van symptomen van een mogelijk verstoorde leverfunctie, zoals misselijkheid, braken en/of gebrek aan eetlust, moeten er bij u leverfunctietesten uitgevoerd worden. Als er een aanzienlijke verhoging van de waarden optreedt of als u symptomen krijgt van geelzucht, wordt de behandeling met clozapine gestopt. Pas als de resultaten van de leverfunctietesten normaal zijn, mag de behandeling worden herstart. De leverfunctie zal dan nauwkeurig gecontroleerd blijven worden.
- als u last heeft van prostaatvergroting.
- als u last heeft van nauwe kamerhoek glaucoom (een bepaalde vorm van te hoge oogboldruk).
- als u last heeft van verstopping (constipatie). Clozapine heeft een remmende werking op de darmperistaltiek (zie ook “Mogelijke bijwerkingen”). Als u gelijktijdig met clozapine een geneesmiddel gebruikt dat constipatie als bijwerking heeft, als u ooit darmaandoeningen heeft gehad of als u ooit een operatie in de onderbuik heeft ondergaan is extra voorzichtigheid geboden omdat het gebruik van clozapine deze situaties kan verergeren.
- als u last krijgt van voorbijgaande temperatuurverhogingen (temperatuur boven 38°C).
Dit komt het vaakst voor in de eerste 3 weken van de behandeling. Het is mogelijk
| dat de koorts veroorzaakt wordt door een onderliggende infectie of | aandoening van |
| de witte bloedcellen. In aanwezigheid van hoge koorts moet de mogelijkheid van een |
maligne neuroleptica syndroom (MNS, een ernstige aandoening als gevolg van gebruik van neuroleptica, die zich kan uiten in spierstijfheid, sterke bewegingsdrang,
issue date: 27-10-08
Common Technical Document
Clozapine
Tablets
| Module 1 - Section 3.1 | page 6/15 |
hoge koorts, transpiratie, speekselvloed, verminderd bewustzijn) worden overwogen. Het is daarom belangrijk om de arts te waarschuwen in geval van koorts.
Wanneer u last krijgt van een gestoorde glucose intolerantie of een verergering van diabetes mellitus (suikerziekte) zal het stoppen van de behandeling met clozapine in de meeste gevallen tot een verbetering van deze situatie leiden.
Wees extra voorzichtig met Clozapine als u of iemand in uw familie ooit last heeft gehad van vorming van bloedstolsels in de bloedvaten, omdat dit soort geneesmiddelen in verband is gebracht met de vorming van bloedstolsels.
Gebruik door ouderen
De behandeling met clozapine zal gestart worden met een lagere dosering (zie ook “Hoe wordt Clozapine ingenomen?”).
Oudere patiënten kunnen gevoeliger zijn voor het optreden van eerder genoemde orthostatische hypotensie (bloeddrukdaling door bijvoorbeeld snel opstaan uit een zittende of liggende houding soms gepaard gaande met duizeligheid) en tachycardie (versnelde hartslag).
Oudere patiënten kunnen ook gevoeliger zijn voor urineretentie (achterblijven van urine in de blaas ten gevolge van een gestoorde blaaslediging) of verstopping.
Raadpleeg uw arts indien één van de bovenstaande waarschuwingen voor u van toepassing zijn, of dat in het verleden is geweest.
Gebruik van Clozapine in combinatie met voedsel en drank
Alcohol moet niet gelijktijdig met clozapine gebruikt worden vanwege het mogelijk versterkende effect op sedatie (sufheid, slaperigheid) (zie ook “Gebruik van Clozapine in combinatie met andere geneesmiddelen”).
Het drinken van cafeïnehoudende dranken (bijvoorbeeld koffie) of roken kan het effect van Clozapine beïnvloeden. Informeer uw arts, wanneer u uw gewoonte om zulke dranken te drinken of te roken verandert.
Vrouwen in de vruchtbare leeftijd
Wanneer u overstapt van een ander antipsychoticum naar Clozapine, kan uw normale menstruatie terugkeren. Neem daarom voorzorgsmaatregelen om zwangerschap te voorkomen.
Zwangerschap
Vraag uw arts of apotheker om advies voordat u een geneesmiddel inneemt.
Vertel uw arts vóór het gebruik van Clozapine als u zwanger bent of wanneer u denkt dat u zwanger zou kunnen zijn. Uw arts zal met u de voordelen en de mogelijke nadelen van het gebruik van Clozapine tijdens de zwangerschap bespreken. Neem direct contact op met uw arts als u zwanger bent geworden gedurende de behandeling met Clozapine.
issue date: 27-10-08
Common Technical Document
Clozapine
Tablets
| Module 1 - Section 3.1 | page 7/15 |
De volgende symptomen kunnen optreden bij pasgeboren baby’s van moeders die Clozapine in het laatste trimester (laatste drie maanden van hun zwangerschap) hebben gebruikt: trillen, stijve en/of zwakke spieren, slaperigheid, opwinding, ademhalingsproblemen en problemen met voeden. Als uw baby last krijgt van een van deze symptomen, neem dan contact op met uw arts.
Borstvoeding
Vraag uw arts of apotheker om advies voordat u een geneesmiddel inneemt.
Vertel uw arts vóór het gebruik van Clozapine als u borstvoeding geeft. Clozapine gaat over in de moedermelk. U dient daarom geen borstvoeding te geven gedurende de behandeling met Clozapine.
Rijvaardigheid en het gebruik van machines
Aangezien clozapine sufheid en slaperigheid kan veroorzaken en de convulsiedrempel (mogelijkheid van het optreden van toevallen/stuipen) kan verlagen, moeten activiteiten zoals rijden of het bedienen van machines worden vermeden. Dit geldt met name tijdens de eerste weken van de behandeling.
Belangrijke informatie over enkele bestanddelen van Clozapine Clozapine 25 mg, Clozapine 50 mg en Clozapine 100 mg bevatten lactose.
Indien uw arts u heeft verteld dat u bepaalde suikers niet verdraagt, neem dan contact op met uw arts voordat u dit geneesmiddel inneemt.
Als u twijfelt of u Clozapine kunt gebruiken, neem dan contact op met uw arts.
Gebruik van Clozapine in combinatie met andere geneesmiddelen
Clozapine en andere geneesmiddelen kunnen elkaars werking en bijwerkingen beïnvloeden. Dit geldt o.a. voor:
- Middelen die de beenmergfunctie kunnen onderdrukken, zoals b.v. carbamazepine (middel tegen epilepsie), chloramfenicol en sulfonamide (antibiotica), bepaalde
pijnstillers (pyrazolon analgetica, zoals fenylbutazon), penicillamine (een middel met meerdere toepassingen, b.v. als anti-rheumaticum of tegen cystinurie), cytostatica
| (voor de behandeling van kanker) en | langwerkende | depot | injecties | van |
| antipsychotica (middelen tegen ernstige | geestesziekte). | | | |
Clozapine mag niet tegelijk gebruikt worden met deze middelen (zie ook “Gebruik Clozapine niet”).
- Middelen die het risico op circulatoire collaps (bewusteloosheid door een plotselinge stagnatie in de bloedsomloop) verhogen, zoals b.v. narcotica (verdovende middelen, slaapmiddelen), antihistaminica (middelen tegen overgevoeligheidsreacties) en benzodiazepines (middelen tegen slaapstoornissen en angst).
- Anticholinergica (middelen met een breed werkingsgebied, waaronder het gebruik bij spasmen van het maagdarmkanaal en geslachtsorganen). De werking van deze middelen wordt versterkt door clozapine, waardoor bijwerkingen (b.v. verstopping) vaker kunnen voorkomen.
issue date: 27-10-08
Common Technical Document
Clozapine
Tablets
| Module 1 - Section 3.1 | page 8/15 |
- Bloeddrukverlagende middelen. Clozapine kan het effect van deze middelen versterken, waardoor er een risico van te lage bloeddruk kan ontstaan.
- Middelen die de ademhaling kunnen onderdrukken, zoals b.v. benzodiazepines (middelen tegen slaapstoornissen en angst) en narcotisch analgetica (bepaalde pijnstillende middelen), aangezien dit effect versterkt kan worden door clozapine.
- Norepinefrine en andere bloeddrukverhogende middelen. Clozapine kan de werking van deze middelen verlagen en het bloeddrukverhogende effect van epinefrine omkeren.
- Middelen die de hersenfunctie (het goed kunnen waarnemen, denken of reageren op de omgeving) verminderen, zoals b.v. alcohol, benzodiazepines en MAO-remmers (middelen tegen depressie, zoals b.v. selegiline en moclobemide). Clozapine versterkt dit effect, waardoor u niet moet rijden of machines moet gebruiken.
- Warfarine (middel dat de bloedstolling remt) en digoxine (middel tegen hartfalen en hartritmestoornissen). De dosering van deze middelen moet misschien verlaagd worden wanneer gelijktijdig clozapine gebruikt wordt.
- Middelen die de activiteit van cytochroom P450 isozymen (bepaalde leverenzymen) remmen, zoals cafeïne (een middel dat het centrale zenuwstelsel stimuleert en een vochtafdrijvende werking heeft) en selectieve serotonineheropnameremmers (middelen tegen depressies) zoals fluvoxamine en paroxetine. Deze middelen kunnen de concentraties van clozapine verhogen. Bij gelijktijdig gebruik kan het nodig zijn om de clozapine dosis te verlagen om bijwerkingen te voorkomen. Als de gewoonte van het cafeïne drinken verandert, kan wijziging in de clozapine dosering nodig zijn.
- Middelen waarvan bekend is dat ze de werking van cytochroom P450 enzymen (bepaalde leverenzymen) kunnen stimuleren, zoals carbamazepine en fenytoïne (middelen tegen epilepsie) rifampicine (een antibioticum, tegen infecties) en omeprazol (een protonpomp-remmer, tegen irritaties van de maag). Gelijktijdige toediening kan de concentratie van clozapine in het bloed verlagen, wat leidt tot een verminderde werking.
- Lithium of andere stoffen die actief zijn op het centrale zenuwstelsel. Gelijktijdige toediening met clozapine kan leiden tot een maligne neuroleptica syndroom (MNS; een ernstige aandoening als gevolg van gebruik van neuroleptica (middelen tegen ernstige geestesziekte), die zich kan uiten in spierstijfheid, sterke bewegingsdrang, hoge koorts, transpiratie, speekselvloed, verminderd bewustzijn).
- Valproïnezuur, een middel tegen epilepsie. Bij gelijktijdig gebruik met clozapine kunnen toevallen optreden, ook bij niet-epileptische patiënten, en delirium (acuut psycho-organisch syndroom, gekenmerkt door o.a. verminderde aandacht, onsamenhangende spraak, een (meestal omkeerbare) bewustzijnsstoornis, hallucinaties, waandenkbeelden en vermindering van het vermogen tot onderscheiden).
In geval van abrupt stoppen met roken kan de concentratie van clozapine in het bloed toenemen, hetgeen kan leiden tot een toename in de bijwerkingen.
issue date: 27-10-08
Common Technical Document
Clozapine
Tablets
| Module 1 - Section 3.1 | page 9/15 |
Informeer uw arts of apotheker wanneer u andere geneesmiddelen gebruikt of kort geleden heeft gebruikt. Dit geldt ook voor geneesmiddelen die u zonder recept kunt krijgen.
