Methotrexaat 25 mg/ml, oplossing voor injectie

Farmaceutische vorm en inhoud

Methotrexaat 25 mg/ml is een oplossing bestemd voor intramusculaire (in de spier), intraveneuze (via een ader) of intrathecale (binnen de vliezen van de hersenen of het ruggenmerg) injectie. De oplossing bevat 25 mg methotrexaat per milliliter oplossing.

Geneesmiddelengroep

Methotrexaat is de werkzame stof van Methotrexaat 25 mg/ml en behoort tot de groep van de zogenaamde antiphlogistica en oncolytica. Methotrexaat zorgt ervoor dat kankercellen niet meer

kunnen groeien, waardoor ze uiteindelijk worden gedood. Ook wordt Methotrexaat 25 mg/ml gebruikt bij ernstige psoriasis.

Verpakkingsgrootte

Methotrexaat 25 mg/ml is verkrijgbaar in injectieflacons van 1, 2, 4, 20, 40, 80 en 200 ml.

Niet alle genoemde verpakkingsgroottes worden in de handel gebracht.

Therapeutische indicaties

Methotrexaat 25 mg/ml wordt gebruikt bij:

• kwaadaardig gezwel in o.a. het baarmoedergebied (choriocarcinoom en andere trofoblasttumoren)
• acute bloedkanker gekenmerkt door overproductie van witte bloedcellen (acute leukemie); voor het voorkomen van hersenvliesontsteking veroorzaakt door bloedkanker (leukemische meningitis) en als (onderhouds)behandeling in combinatie met andere middelen die de groei van kankercellen tegengaan
• borstkanker

• gezwellen aan hoofd en/of hals

• een bovenmatige vermeerdering van weefsels van de huid met als gevolg etterbuilen (abcessen)
• longkanker
• kwaadaardig gezwel lymfeklieren (non-Hodgkin lymfoom)
• kwaadaardig weefsel in de botten (osteosarcoom); na operatieve verwijdering van het gezwel die als eerste ontstaan is (primaire tumor)
• andere kwaadaardig of goedaardige (neoplastische) aandoeningen (zoals luchtpijpgezwel

(bronchogeen carcinoom) en gezwellen aan hoofd en hals)

• ernstige terugkerende huidaandoening gepaard gaande met schilferende, droge huiduitslag (psoriasis) die niet voldoende reageert op andere behandelingsmethoden.

Dosering

De dosering zal door uw arts individueel worden ingesteld, afhankelijk van de aandoening.

Kwaadaardig gezwel in het baarmoedergebied

Gedurende 5 dagen wordt dagelijks 15 tot 30 mg Methotrexaat 25 mg/ml toegediend. Deze toedieningsreeks wordt meestal 3 tot 5 keer herhaald met rustperiodes van 1 week of meer. Uw arts zal de lengte van deze rustperiode bepalen aan de hand van een grondig klinisch onderzoek, dat aan elke reeks methotrexaat zal voorafgaan.

Bloedkanker gekenmerkt door overproductie van witte bloedcellen (leukemie)

Om acute lymfatische leukemie te onderdrukken nadat deze is teruggedrongen worden 2 doseringen aanbevolen:

1. 30 mg/m² (lichaamsoppervlak) per week, verdeeld over intramusculaire doses (die in de spier worden geïnjecteerd)
2. 2,5 mg/kg elke 14 dagen, in een ader geïnjecteerd.

Hersenvliesontsteking veroorzaakt door bloedkanker (leukemische meningitis)

Om meningeale leukemie te behandelen of te voorkomen kan Methotrexaat 25 mg/ml in het cerebrospinaal vocht (in het ruggenmerg) worden geïnjecteerd. Het aanbevolen doseringsschema is gebaseerd op leeftijd omdat de hoeveelheid cerebrospinaal vocht (en daarmee de hoeveelheid Methotrexaat 25 mg/ml die u toegediend krijgt) afhankelijk is van leeftijd.

Mycosis fungoides (ophoping van witte bloedcellen in de huid)

Methotrexaat 25 mg/ml wordt als injectie in de spier toegediend in doses van 50 g of meer één maal per week of 25 mg 2 maal per week.

Op basis van het effect dat de behandeling heeft en de bloedwaarden kan de dosis worden aangepast voor het meest optimale resultaat.

PIL.doc

Behandeling met hoge doses

Indien u behandeld moet worden met hoge doses Methotrexaat 25 mg/ml (bijvoorbeeld bij de behandeling van osteosarcoom tussen de 12 en 15 g/m²) dient de behandeling plaats te vinden in het ziekenhuis.

Ernstige terugkerende huidaandoening gepaard gaande met schilferende, droge huiduitslag (psoriasis)

De aanbevolen dosering voor psoriasis is als volgt: eenmalige dosis van tussen 10 en 25 mg Methotrexaat 25 mg/ml per week (geïnjecteerd in een bloedvat of in een spier) tot voldoende resultaat wordt bereikt.

De dosering kan gedurende de behandeling worden aangepast om het beste resultaat te krijgen. Een dosis van 30 mg/week wordt gewoonlijk niet overschreden. Als een maximaal resultaat verkregen is zal de dosering verlaagd worden tot de laagst mogelijke hoeveelheid en de langst mogelijke rustperiode. In sommige gevallen kan de gebruikelijke plaatselijke behandeling weer hervat worden.

Gestoorde nierfunctie

Als u aan een nierfunctiestoornis lijdt, zal uw arts zo nodig de dosis verlagen.

In geval u merkt dat Methotrexaat 25 mg/ml te sterk of juist te weinig werkt, raadpleeg dan uw arts of apotheker.

Duur van de behandeling

De arts zal bepalen hoelang u Methotrexaat 25 mg/ml moet gebruiken op basis van de resultaten van de therapie. Stop de behandeling niet voor u overleg heeft gehad met uw arts.

Gebruik Methotrexaat 25 mg/ml niet

• wanneer u overgevoelig bent voor methotrexaat, of voor één van de andere bestanddelen van de oplossing voor injectie.
• wanneer u lijdt aan drankzucht (alcoholisme) of een leverziekte als gevolg van alcoholmisbruik of andere continu/langdurig (chronische) leverziekte
• bij zwangerschap en borstvoeding
• bij onvolkomen ontwikkeling van weefsel van het beenmerg (beenmerghypoplasie)
• bloedafwijking (tekort aan witte bloedlichaampjes) gepaard gaande met verhoogde gevoeligheid voor infecties (leukopenie)
• bloedafwijking (tekort aan bloedplaatjes) gepaard gaande met blauwe plekken en bloedingsneiging (trombocytopenie)
• ernstige bloedarmoede (anemie)
• verminderde werking van de nieren

PIL.doc

• bij een vergiftiging van de longen door methotrexaat
• wanneer u lijdt aan ernstige terugkerende huidaandoening gepaard gaande met schilferende, droge huiduitslag (psoriasis) met aanwijzingen voor een verminderde afweer voor lichaamsvreemde stoffen (immuniteit)
• wanneer methotrexaatbereidingen en verdunningsmiddelen conserveermiddelen bevatten, mag Methotrexaat 25 mg/ml niet worden gebruikt voor intrathecale (binnen de vliezen van de hersenen of het ruggenmerg) injectie of hoog gedoseerde methotrexaattherapie.

Wees extra voorzichtig met Methotrexaat 25 mg/ml

• wanneer u een verhoogd risico op verminderde methotrexaateliminatie (uitscheiding/verwijdering van methotrexaat uit het lichaam) heeft, zoals bij een verminderde werking van de nieren, vocht in het borstvlies of longvlies of buikwaterzucht. Uw arts zal u vaker controleren
• wanneer u lijdt aan ernstige terugkerende huidaandoening gepaard met schilferende, droge huiduitslag (psoriasis); uw arts zal u vaker controleren om woekering van bindweefsel (fibrose) en leveraandoeningen te voorkomen
• wanneer u zwanger wilt worden, tijdens de behandeling met methotrexaat tot ten minste 12 weken na stoppen van de behandeling met methotrexaat dienen zowel mannen als vrouwen anticonceptieve maatregelen (zoals het gebruik van een condoom) te nemen (zie ook "Gebruik Methotrexaat 25 mg/ml niet" en "Zwangerschap")
• wanneer u tijdens de behandeling last krijgt van een droge hoest; waarschuw u arts
• wanneer u lijdt aan een zweer van het maagdarmkanaal (ulcus pepticus) of een zwerende ontsteking aan de dikke darm. Indien tijdens de behandeling ene van die klachten of diarree zich voordoet, waarschuw uw arts
• wanneer u ouder bent; vanwege vertraagde lever- en nier werking en folaatreserves zal de arts u behandelen met de laagst effectieve dosering
• wanneer u zeer jong bent
• wanneer u lijdt aan een infectie of zwakte (debiliteit)
• wanneer tijdens de behandeling met methotrexaat duidelijke bloedafwijking (tekort aan witte bloedlichaampjes) gepaard gaande met verhoogde gevoeligheid voor infecties (granulocytopenie) en koorts optreedt, waarschuw uw arts.

Raadpleeg uw arts indien één van de bovenstaande waarschuwingen voor u van toepassing is, of dat in het verleden is geweest.

Gebruik van Methotrexaat 25 mg/ml in combinatie met voedsel en drank: Alcohol verhoogt de kans op bijwerkingen. Tijdens een methotrexaatbehandeling dient het gebruik van alcohol beperkt, of beter, vermeden te worden.

PIL.doc

Zwangerschap

Methotrexaat 25 mg/ml mag niet tijdens de zwangerschap gebruikt worden omdat het de dood van het ongeboren kind en ernstige geboorteafwijkingen kan veroorzaken. Tijdens en tenminste 12 weken na de behandeling met methotrexaat dienen vrouwen en mannen in de vruchtbare leeftijd adequate anticonceptiemethoden toe te passen, zoals bijvoorbeeld het condoom.

Methotrexaat 25 mg/ml mag niet worden gebruikt bij ernstige terugkerende huidaandoening gepaard gaande met schilferende, droge huiduitslag (psoriasis). Bij kanker mag Methotrexaat 25 mg/ml alleen worden gebruikt als de gunstige werking voor de moeder het gevaar voor de vrucht overtreft. Vraag uw arts of apotheker om advies voordat u een geneesmiddel inneemt.

Borstvoeding

het geven van borstvoeding wordt ontraden omwille van de mogelijkheid op ernstige bijwerkingen bij de kinderen.

Vraag uw arts of apotheker om advies voordat u een geneesmiddel inneemt.

Rijvaardigheid en het gebruik van machines

Methotrexaat 25 mg/ml kan troebel zicht en gedeeltelijke verlamming veroorzaken, waardoor de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen nadelig kan worden beïnvloed.

Gebruik van Methotrexaat 25 mg/ml in combinatie met andere geneesmiddelen

Informeer uw arts of apotheker wanneer u andere geneesmiddelen gebruikt of kort geleden heeft gebruikt. Dit geldt ook voor geneesmiddelen die u zonder recept kunt verkrijgen.

• NSAID's (groep geneesmiddelen toegepast bij pijn) mogen niet voor of gelijk met methotrexaat worden toegediend; spiegels van methotrexaat in het bloed kunnen (fataal) veranderen. Giftigheid methotrexaat kan toenemen. Zeker wanneer methotrexaat met NSAID's en plasmiddelen (diuretica) wordt gebruikt, is voorzichtigheid geboden!
• sulfonamiden (geneesmiddel bij infecties), salicylaten (geneesmiddel bij pijn en gewrichtsaandoeningen), tetracyclines, chlooramfenicol (geneesmiddelen bij infecties), fenytoïne (geneesmiddel bij epilepsie en hartkloppingen) en fenylbutazon (geneesmiddel bij pijn en gewrichtsaandoeningen); giftigheid methotrexaat kan toenemen
• probenecide (geneesmiddel bij jicht); uitscheiding van methotrexaat kan worden verminderd
• theofylline (geneesmiddel bij astma en bronchitis), de uitscheiding van theofylline kan worden verlaagd
• chemotherapie die mogelijk giftig is voor de nieren (bijvoorbeeld cisplatine), voorzichtigheid is geboden
• geneesmiddelen die mogelijk giftig zijn voor de lever (bijvoorbeeld leflunomide (geneesmiddel bij gewrichtspijnen), azathioprine (geneesmiddelen die de afweerreacties van het lichaam onderdrukken), sulfasalazine (geneesmiddel bij reuma en darmontstekingen) en retinoïden (vitamine-A-preparaten); de lever kan vergiftigen
• orale (inname via de mond) antibiotica (middelen bij infecties veroorzaakt door bacteriën), zoals tetracyclines, chlooramfenicol; de opname van methotrexaat in het lichaam kan verminderen
• penicillines (bepaalde groep antibiotica; middel bij infecties); de uitscheiding van methotrexaat via de nieren kan verminderen, giftigheid methotrexaat kan toenemen
• vitaminepreparaten die foliumzuur of foliumzuurderivaten bevatten; effect methotrexaat kan verlagen

PIL.doc

• calciumfolinaat (middel die de schadelijke werking van andere stoffen tegengaan); werkzaamheid intrathecale (binnen de vliezen van de hersens of het ruggenmerg) injectie methotrexaat kan bij hoge doses calciumfolinaat afnemen
• trimethoprim, sulfamethoxazole (geneesmiddelen bij urineweginfecties); kans op beenmergsuppressie (achteruitgang van de beenmergfunctie) neemt toe. Daarom wordt deze

combinatie ontraden.

Informeer uw arts of apotheker wanneer u andere geneesmiddelen gebruikt of kort geleden heeft gebruikt. Dit geldt ook voor geneesmiddelen die u zonder recept kunt verkrijgen.

Zoals alle geneesmiddelen kan Methotrexaat 25 mg/ml bijwerkingen veroorzaken De ernst en het voorkomen van de bijwerkingen is afhankelijk van de dosering.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

• ontsteking van het mondslijmvlies gepaard gaande met zweervorming
• bloedafwijking (tekort aan witte bloedlichaampjes) gepaard gaande met verhoogde gevoeligheid voor infecties (leukopenie)
• misselijkheid
• buikklachten.

Andere veel voorkomende bijwerkingen zijn:

• zich niet lekker voelen
• onverklaarbare moeheid
• koude rillingen
• koorts
• duizeligheid
• verlaagde weerstand tegen ziekten.

PIL.doc

Maagdarmstelsel:

• tandvleesontstekingen
• keelontsteking, ontsteking van het gehemelte, amandelen en keelwand
• ontstekingen van het mondslijmvlies
• gebrek aan eetlust (anorexia)
• misselijkheid, braken
• diarree
• bloedbraken
• zwarte ontlasting
• zweren en bloedingen in maag en darm
• ontsteking van de ingewanden.

Bloed:

• Methotrexaat kan bloedarmoede en andere afwijkingen in het bloed veroorzaken. In dat geval kan de arts besluiten de behandeling stop te zetten.

Lever:

Methotrexaat kan acute en/of langdurige (soms dodelijke) giftigheid van de lever veroorzaken.

Afweersysteem:

Zelden: een te laag gehalte aan gammaglobulinen (stof in het bloed tegen infectieziekten)

Zenuwstelsel:

• hoofdpijn
• sufheid
• troebel zicht
• spraakstoornis
• onvolkomen verlamming van het lichaam (eenzijdig of geheel)
• stuipen.

Wanneer u ook een bestraling via de schedel (craniospinaal) ondergaat en methotrexaat in de ader (intraveneus) krijgt toegediend kan een hersenziekte voorkomen.

Bij hoge dosering methotrexaat kan een voorbijgaand, plotseling neurologisch syndroom optreden. Symptomen hiervan zijn o.a. abnormaal gedrag, minder goed zien en abnormale onwillekeurige reacties (reflexen) .

Na toediening binnen de vliezen van de hersenen of het ruggenmerg (intrathecaal):

• ontsteking van een van de hersenvliezen (het spinnewebvlies), met symptomen als hoofdpijn, rugpijn, stijve nek en koorts
• verlamming van het lichaam, meestal voorbijgaand
• ontsteking van een stof in de hersenen (witte hersenstof) met verwardheid, prikkelbaarheid, slaperigheid, coördinatieproblemen (ataxie) bijvoorbeeld dronkemansgang, geesteszwakte (dementie) en soms ernstige stuipen.

Longen:

• longontsteking (soms dodelijk)

PIL.doc

• soms: langdurige (chronische) longziekte met een verstopping in de tussenruimtes met symptomen als koorts, hoesten en kortademigheid)
• droge hoest; waarschuw direct uw arts (zie ook de rubriek "Wees extra voorzichtig met Methotrexaat 25 mg/ml")
• zelden: longafwijkingen na toediening binnen de vliezen van de hersenen of het ruggenmerg (intrathecaal).

Urinewegen:

• ernstige nierziekte of verminderde werking van de nieren
• toename van het stikstofgehalte van het bloed
• blaasontsteking
• aanwezigheid van bloed in de urine
• ontbrekende ontwikkeling en/of vorming de eicel of zaadcellen
• voorbijgaande vermindering van de zaadcellen in het sperma
• stoornissen in de menstruatie cyclus (maandstonden)
• vaginale afscheiding
• onvruchtbaarheid
• miskraam
• afwijkingen van de ongeboren vrucht (foetus)
• verminderde vorming van zaadcellen
• verlies van zin in vrijen/seks (libido)
• onvermogen tot geslachtsgemeenschap (impotentie)
• nierschade (bij hoge dosering van methotrexaat), met plotselinge verminderde werking van de nieren als gevolg
• vergiftiging van de nieren.

Huid:

• rode uitslag
• jeuk (pruritis)
• huiduitslag met hevige jeuk en vorming van bultjes (galbulten of urticaria)
• overgevoeligheid voor licht of zonlicht (fotosensibiliteit)

• wijzigingen in de kleur van de huid (pigment)

• haaruitval
• blauwe plekken (ecchymosis)
• blauwe of rode plekken door verwijding bloedvaten
• (jeugd)puistjes (acne)
• steenpuistziekte
• ernstige overgevoeligheidsreactie met (hoge) koorts, rode vlekken op de huid, gewrichtspijnen en/of oogontsteking (Stevens-Johnson syndroom)
• afsterven van de opperhuid
• letsels van bij ernstige terugkerende huidaandoening gepaard gaande met schilferende, droge huiduitslag (psoriasis) kunnen verergeren door blootstelling aan ultraviolette bestraling
• huidontstekingen door bestraling en zonnebrand kunnen weer verschijnen.

PIL.doc

Andere zeldzame bijwerkingen:

• infecties doordat uw afweer verzwakt is (opportunistische infecties)
• bloedvergiftiging (sepsis)
• ontsteking van een bloedvat (vasculitis)
• gewrichtspijn, spierpijn
• suikerziekte (diabetes)
• botontkalking (osteoporose)
• lymfkliergezwellen
• plotselinge dood
• reacties door een plotselinge sterke vaatverwijding ten gevolge van ernstige overgevoeligheid voor bepaalde stoffen (zeer zeldzaam).

In geval er bij u een bijwerking optreedt die niet in deze bijsluiter is vermeld of die u als ernstig ervaart, informeer dan uw arts of apotheker.

Beneden 25°C in de originele verpakking bewaren zodat Methotrexaat 25 mg/ml beschermd wordt tegen vocht en licht.

Gebruik Methotrexaat 25 mg/ml niet meer na de datum op de verpakking achter ‘Exp.:’. Geneesmiddelen buiten bereik en zicht van kinderen houden.

Deze bijsluiter is voor het laatst herzien op juli 2008.

PIL.doc