Opium

Opium is het luchtgedroogde melksap van de opiumpapaver - Papaver somniferum - die inheems is in Centraal-Europa. Het melksap (opium) bevat veel alkaloïden, d.w.z. een groep basische en stikstofrijke verbindingen, waaronder morfine en codeïne. Opium heeft pijnstillende en hoeststillende eigenschappen. Opium kan ook gebruikt worden tegen diarree . Helaas wordt opium ook gebruikt als bedwelmend middel, wat sterk wordt afgeraden vanwege de grote kans op verslaving en de ongewenste effecten. Opium zelf is een mengsel van veel stoffen, wat betekent dat het veel actieve ingrediënten bevat. Het hoofdbestanddeel van opium is morfine, waarvan bekend is dat het gebruikt wordt in de geneeskunde. Morfine wordt daarom vaak ten onrechte gelijkgesteld aan opium, maar dit is niet correct, want naast morfine bevat opium ook andere werkzame stoffen zoals thebaine, codeïne, papaverine, xanthaline en noscapine. De natuurlijke actieve stoffen van opium(morfine, codeïne, thebaïne,...) worden opiaten genoemd. Structureel gelijkaardige of gelijkaardig werkende stoffen worden opioïden genoemd.

Opium werkt in op opioïde receptoren (G-proteïne gekoppelde receptoren) in de hersenen, het ruggenmerg en het perifere zenuwstelsel. Er zijn 3 verschillende klassen van opioïde receptoren: de δ-opioïde receptoren, de κ-opioïde receptoren en de μ-opioïde receptoren. De werkzame stoffen van opium binden zich aan deze receptoren, waardoor kaliumkanalen openen en spanningsafhankelijke calciumkanalen niet kunnen openen. Dit vermindert op zijn beurt de neuronale prikkelbaarheid en voorkomt het vrijkomen van pijnneurotransmitters (pijnboodschappers). De verminderde afgifte van deze neurotransmitters resulteert in pijnonderdrukking.

De μ-opioïde receptor wordt verantwoordelijk gehouden voor de ernstige verslavende effecten.

Opium wordt voornamelijk in de lever afgebroken via het enzym CYP 2D6. Elke andere werkzame stof die ook via CYP 2D6 wordt afgebroken, kan een wisselwerking met opium aangaan. De biologische beschikbaarheid van opium, d.w.z. welk percentage van de werkzame stof beschikbaar is in het bloed, is erg laag. Vanwege de vele alkaloïden in opium, zoals morfine, codeïne, etc., is het moeilijk om uitspraken te doen over de halfwaardetijd. In principe ligt de halfwaardetijd, dat wil zeggen de tijd die het lichaam nodig heeft om de helft van de werkzame stof uit te scheiden, tussen de 3 en 10 uur.

Neem Opium altijd precies in zoals beschreven in de bijsluiter of zoals afgesproken met uw arts.

De gebruikelijke aanbevolen dosis is afhankelijk van het ziektebeeld van de patiënt en wordt daarom individueel bepaald. De maximale dagdosis is 60 mg en de maximale eenmalige dosis is 10 mg opiumtinctuur.

Opium mag nooit aan andere mensen worden gegeven, zeker niet aan mensen met een geschiedenis van drugsmisbruik.

Misbruik van opium kan leiden tot afhankelijkheid, overdosis of overlijden.

De volgende bijwerkingen kunnen optreden:

Zeer vaak:

• Sufheid
• Constipatie
• Droge mond

Vaak:

• Moeite met plassen
• Duizeligheid
• Hoofdpijn
• Pupil vernauwing
• Misselijkheid en braken
• Verlies van eetlust
• Maagdarm ongemak
• Veranderd gevoel van smaak of geur
• netelroos (urticaria)
• toegenomen zweten
• Kramp in de luchtwegen
• Verzwakte hoest
• gemakkelijke vermoeidheid

Soms:

• Kortademigheid
• vermoeidheid
• angst
• Blauwachtige verkleuring van lippen, vingers en tenen (cyanose)
• Aanvallen
• Verwardheid
• Zwelling van de benen en voeten
• Hartritmestoornissen
• Rood aangelopen gezicht
• Jeuk
• Krampen in blaas en urinebuis
• Veranderde leverwaarden

Zelden:

• Toename van pancreasenzymen.
• Pancreatitis
• Nierstenen
• Galstenen
• Ontwenningsverschijnselen
• Daling van de bloeddruk bij het opstaan uit zitten of liggen.

Zeer zeldzaam

• Moeite met ademhalen
• Spierkrampen
• Pijn
• Verhoogde gevoeligheid voor pijn
• Wazig zien en dubbelzien
• Onwillekeurige oogbewegingen
• darmobstructie (ileus)
• malaise
• tremor
• Hoge afscheiding van antidiuretisch hormoon
• Afwezigheid van menstruatiebloeding

Frequentie onbekend:

• Bijnierinsufficiëntie
• Euforie
• Ongecontroleerde spierbewegingen
• Afhankelijkheid en verslaving
• Verstoord
• rusteloosheid
• Verminderd seksueel verlangen
• Verminderde potentie
• hallucinaties
• koorts

Inname van opium kan leiden tot verslaving! Bij overdosering kan de dood optreden door ademhalingsverlamming!

Er kunnen wisselwerkingen optreden als de volgende geneesmiddelen tegelijkertijd worden ingenomen:

• Alcohol
• slaappillen
• Verdovingsmiddelen
• Tricyclische antidepressiva (MAO-remmers)
• Parkinson geneesmiddelen
• Antipsychotica
• Middelen tegen misselijkheid en braken
• Medicijnen tegen allergieën
• Andere opiaat pijnstillers
• Geneesmiddelen met een vergelijkbaar effect (bijv. buprenorfine, naltrexon)
• Geneesmiddelen tegen alcoholmisbruik(disulfiram)
• Metronidazol
• Geneesmiddelen voor de behandeling van tuberculose
• Geneesmiddelen tegen bloedstolsels(clopidogrel, prasugrel, ticagrelor)
• Amfetaminen
• Loxapine
• Periciazine
• Flibanserine
• Desmopressine
• Sertraline
• Zidovudine
• Fluoxetine

Opium mag NIET worden ingenomen in de volgende gevallen:

• allergie voor opium of morfine
• in geval van opiaatverslaving
• in geval van glaucoom
• ernstige lever- of nierziekte
• Symptomen van alcoholontwenning
• Ernstig hoofdletsel
• darmverlamming met darmobstructie
• Bronchiale astma
• COPD
• Ademhalingsproblemen
• hartfalen

Opium mag pas vanaf 18 jaar worden gebruikt.

Zwangerschap

Tijdens de zwangerschap mag opium alleen op strikte indicatie worden ingenomen.

In het 1e trimester zijn er geen aanwijzingen voor een risico op misvormingen, maar er zijn bijna geen studies over.

In het 2e en 3e trimester zijn er meldingen van verminderde ademhalingsbewegingen bij de ongeboren baby. Opium mag onder geen beding gebruikt worden tijdens de geboorte, omdat er ernstige ontwenningsverschijnselen kunnen optreden bij de pasgeborene. Na langdurig gebruik, inclusief afhankelijkheid, zijn ook ontwenningsverschijnselen bij de pasgeborene te verwachten. Blijvende afwijkingen bij de pasgeborene kunnen niet worden uitgesloten. Bovendien neemt het risico op plotselinge wiegendood (SIDS) toe.

Ontwenning van opiaten tijdens de zwangerschap kan leiden tot de dood van de baby in de baarmoeder of tot vroegtijdige bevalling. Ontwennen mag daarom nooit gebeuren tijdens de zwangerschap.

Als tijdens de zwangerschap opiaten zijn ingenomen, is het essentieel om voor de bevalling naar een ziekenhuis met een afdeling neonatologie te gaan.

Tramadol of buprenorfine kunnen als alternatief worden overwogen.

Borstvoeding

Opium mag tijdens de borstvoeding alleen worden ingenomen als dit strikt noodzakelijk is . Er zijn geen ernstige bijwerkingen gemeld bij zuigelingen. Opium moet zo kort mogelijk gebruikt worden. Borstvoeding hoeft niet te worden beperkt in het geval van een eenmalige dosis.

Tramadol en buprenorfine zijn hier ook betere alternatieven.

De opiumpapaver (Papaver somniferum) wordt al duizenden jaren medicinaal gebruikt. Dioscorides beschreef de farmacologische effecten al in de oudheid. De papaverpeul was het symbool voor Morpheus, de god van de dromen, voor Thanatos, de god van de dood en Nyx, de godin van de nacht.

Papaver werd al in het neolithicum gebruikt als nuttige plant en is daarmee een van de oudste nuttige planten ter wereld.