Acute gastritis

Gastritis, ook wel ontsteking van het maagslijmvlies genoemd, is een ontstekingsgerelateerde beschadiging van het maagslijmvlies(lat. tunica mucosa gastrica), waarbij, afhankelijk van de variatie, oppervlakkige tot diepere veranderingen kunnen optreden in het slijmvliesweefsel. Er wordt een fundamenteel onderscheid gemaakt tussen acute en chronische gastritis, waarbij het verloop van de ziekte bepalend is.

De oorzaken van acute gastritis zijn talrijk. Schadelijke stoffen of andere factoren die een overmaat aan maagzuur veroorzaken, kunnen de oorzaken zijn. Deze omvatten:

• Overmatige consumptie van alcohol en/of nicotine.
• Overmatige, frequente consumptie van stimulerende middelen die de maag irriteren, zoals koffie of hete kruiden.
• Overmatig gebruik van bepaalde medicijnen zoals pijnstillers en ontstekingsremmers.
• Mentale en fysieke stress
• Door bacteriën veroorzaakte voedselvergiftiging, bijvoorbeeld door stafylokokken of salmonellae
• Irritatie van het maagslijmvlies door vreemde voorwerpen zoals een voedingssonde
• Zuren of basen
• Na een operatie
• Brandwonden
• "De maag van hardlopers: oververzuring van de maag door hardlopen, voeding en hormonen

In het geval van door bacteriën veroorzaakte gastritis zijn vooral bacteriële metabolieten verantwoordelijk voor de vernietiging van het maagslijmvlies. In deze gevallen kan gastritis besmettelijk zijn door overdracht van de veroorzakende bacterie. Er moet voor een goede toilethygiëne worden gezorgd, omdat de bacteriën meestal met de ontlasting worden uitgescheiden.

De belangrijkste symptomen van zowel acute als chronische gastritis zijn hetzelfde en verschillen alleen in hun timing. De symptomen van acute gastritis treden snel op, terwijl ze zich bij een chronische vorm over een langere periode ontwikkelen. Ontsteking van het maagslijmvlies wordt gekenmerkt door verschillende symptomen, maar kan in veel gevallen ook zonder symptomen optreden. Mogelijke symptomen zijn:

• Pijn in de bovenbuik (epigastrische pijn)
• Onaangenaam gevoel van volheid
• opgeblazen buik
• Misselijkheid en braken
• Verlies van eetlust
• Regelmatig boeren
• winderigheid
• Brandend maagzuur
• slechte adem
• Onaangename smaak in de mond

1. Medische voorgeschiedenis
   Bij maagklachten moet eerst de huisarts worden geraadpleegd. Indien nodig volgt doorverwijzing naar een gastro-enteroloog. De vermoedelijke diagnose van acute gastritis kan al worden gesteld met behulp van de anamnese (vragen naar de medische voorgeschiedenis en symptomen).
2. Lichamelijk onderzoek
   Vervolgens wordt de buikstreek onderzocht. In eerste instantie wordt gevraagd naar de exacte locatie van de pijn. Door het palperen van de buik kan dit nauwkeuriger worden bepaald en het is vervolgens ook een belangrijke indicatie van mogelijke andere oorzakelijke ziekten. Palpatie van onder andere de lever en milt kan ook verhardingen aantonen. Daarnaast luistert de arts met een stethoscoop naar de darmgeluiden (auscultatie). Door op de buik te kloppen kunnen ophopingen van lucht of vocht worden geregistreerd.
3. Endoscopie
   Om een acute gastritis duidelijk op te sporen, kan een gastroscopie worden uitgevoerd. Een buisje met een camera wordt via de mond in de maag ingebracht en het slijmvlies wordt onderzocht. Bij acute gastritis vertoont het slijmvlies typische ontstekingsveranderingen zoals roodheid en zwelling. Tijdens een biopsie kunnen ook weefselmonsters worden genomen met een kleine tang. Dit maakt het vaak mogelijk om de definitieve oorzaak van de gastritis te vinden en gevaarlijkere ziektebeelden zoals maagkanker of maagzweren uit te sluiten.

Lichte vormen van acute gastritis genezen in de meeste gevallen spontaan. Het gebruik van medicijnen kan de genezing bevorderen. Ernstigere vormen moeten worden onderzocht en behandeld met meer specifieke methoden.

Milde gevallen van acute gastritis genezen meestal spontaan binnen een paar dagen zonder medicamenteuze behandeling. Ernstigere gevallen vereisen meestal medicamenteuze behandeling, maar zijn over het algemeen ook goed te behandelen.

Profylaxe is vooral belangrijk bij acute gastritis die al is opgetreden, om herhaling te voorkomen.

• Zorg voor een gezond en evenwichtig dieet
  Dit omvat het verminderen van de hoeveelheid vet in de voeding en het eten van voldoende vezels. Vermijd sterke kruiden, citrusvruchten, koffie, alcohol en nicotine zoveel mogelijk. Zorg ervoor dat je maaltijden langzaam eet.
• Vermijd medicijnen die de maag beschadigen
  Geneesmiddelen die het slijmvlies irriteren, moeten worden vermeden. Hieronder vallen ontstekingsremmende en pijnstillende medicijnen zoals acetylsalicylzuur, ibuprofen of naproxen. Als er een medische indicatie is voor een dergelijke therapie, moet een gelijktijdige behandeling met maagzuurremmers worden overwogen.
• Zorg voor voldoende ontspanning en rust
  Stress en spanning beïnvloeden de gezondheid van de maag. Er moeten mogelijkheden en tijdstippen voor ontspanning en rust worden gevonden. Lichaamsbeweging kan ook helpen.

Bij risicopatiënten, terugkerende gastritis en speciale reeds bestaande aandoeningen kan permanente profylaxe met zuurremmende medicatie nuttig zijn.